Wierzytelności w rozliczeniach podatkowych cz. I

Co może zrobić podatnik, gdy jego dłużnik nie płaci

Windykacja należności, obrót wierzytelnościami, faktoring to niezwykle szeroka materia, która jest ważna dla coraz większej grupy przedsiębiorców. Chociaż są to zagadnienia cywilnoprawne, to niezwykle ważne jest prawidłowe określenie ich podatkowych implikacji.

Pamiętać bowiem należy, że w każdym przypadku, w którym podatnik nie stosuje kasowej metody rozliczania podatków (a przedsiębiorcy korzystają z niej bardzo rzadko), świadczeniodawca musi roz liczyć podatki wynikające z dokonanej sprzedaży, nawet gdy nie otrzymał zapłaty. Ważne jest przy tym, że sama odmowa zapłaty czy zwykłe nieuregulowanie zobowiązań przez dłużnika mimo upływu terminu płatności nie stanowi przesłanki do skorygowania wystawionych uprzednio faktur i odzyskania podatków. Jest tak nawet wtedy, gdy wierzyciel wie, że dłużnik nie zamierza lub nie jest w stanie spełnić swojego zobowiązania.

Prawodawca wprowadza instytucje, których celem jest odciążenie fiskalnie wierzyciela, przy czym musi on spełnić ściśle określone wymogi normatywne, aby z nich skorzystać. Podatkowe aspekty windykacji to zagadnienia, które nie ograniczają się tylko do kwestii nieściągalności należności i ujmowania ich w kosztach podatkowych czy rozliczania ulgi na złe długi. Owszem, są to bardzo ważne kwestie i nie można ich pomijać, jednak nie są one jedyne. W pierwszej części poradnika przybliżam implikacje podatkowe po stronie wierzyciela – omówię rozliczanie w kosztach podatkowych należności nieściągalnych oraz odpisów aktualizujących.

Należności w kosztach

Nawet jeżeli od 2025 r. wejdą w życie przepisy, które umożliwią niektórym przedsiębiorcom będącym podatnikami PIT wybór kasowej metody rozpoznawania przychodu, nie rozwiąże to problemu negatywnych skutków podatkowych braku zapłaty, które występują u wierzyciela. W dalszym ciągu zdecydowana większość podatników stosować będzie zasadę memoriału w podatkach dochodowych, co oznacza konieczność rozliczenia podatku niezależnie od tego, kiedy dłużnik dokona zapłaty, a nawet czy w ogóle to zrobi.