Wyrok SN z dnia 10 marca 2023 r., sygn. II CSKP 1102/22

W kontekście umów kredytowych indeksowanych do waluty obcej, sądy krajowe mają prawo do eliminowania z umowy niedozwolonych postanowień umownych, jednak bez możliwości ich redukcji lub zastąpienia innymi postanowieniami. W przypadku stwierdzenia abuzywności klauzuli ryzyka walutowego, utrzymanie umowy nie jest możliwe z prawnego punktu widzenia. Ponadto, sąd nie może zasądzać czego innego od tego, czego żądał powód, więcej niż żądał powód, ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. W przypadku nieważności umowy kredytu indeksowanej, powód może domagać się zapłaty na podstawie przepisów o świadczeniu nienależnym, przynajmniej do wysokości kapitału udostępnionego pozwanemu.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Paweł Grzegorczyk (przewodniczący) 

‎SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca) ‎

SSN Karol Weitz

w sprawie z powództwa Bank spółki akcyjnej w W. ‎przeciwko T. P. ‎o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 10 marca 2023 r. ‎w Izbie Cywilnej w Warszawie, ‎skargi kasacyjnej powódki ‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach ‎z 10 listopada 2020 r., sygn. akt I ACa 165/19,

oddala skargę kasacyjną i zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 5400,00 (pięć tysięcy czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z 5 września 2018 r. zasądził od pozwanego T. P. na rzecz powódki Bank spółki akcyjnej w W. kwotę 1 826 174,61 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, nie większej od maksymalnych odsetek za opóźnienie od kwoty 1 821 9155,97 zł od 16 września 2016 r. do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 4258,64 zł od 30 marca 2017 r. do dnia zapłaty i odstąpił od obciążenie pozwanego kosztami procesu, przyjmując za podstawę rozstrzygnięcia następujące ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną.

W dniu 27 maja 2008 r. Bank spółka akcyjna w W. (poprzedniczka prawna powódki) zawarła z pozwanym umowę kredytu hipotecznego E., indeksowanego kursem CHF, na okres 360 miesięcy, przeznaczonego na kupno domu. Kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji, wyliczona na dzień uruchomienia kredytu - według kursu kupna z tabeli kursowej banku (§ 2 ust. 2 umowy) - stanowiła równowartość 540 646,81 CHF. Raty kapitałowo-odsetkowe miały być spłacane zgodnie z harmonogramem w złotych polskich po przeliczeniu ich według kursy sprzedaży CHF z tabeli kursowej banku, obowiązującej w dniu spłat (§ 9 ust. 2 umowy). 23 września 2011 r. strony podpisały aneks do umowy, zgodnie z którym w przypadku, gdy w okresie kredytowania wysokość oprocentowania kredytu miałaby przekroczyć czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, oprocentowanie kredytu będzie równe tak określonej stopie przez okres tego przekroczenia. Zmieniono również § 9 ust. 2 umowy, przyjmując, że od chwili podpisania aneksu wysokość rat kapitałowo-odsetkowych będzie określana w CHF i ich spłata będzie dokonywana w tej walucie. Według zaś dodanego § 9a, bank miał ustalać wysokość obowiązujących kursów kupna i sprzedaży dewiz w oparciu o kurs bazowy i marżę banku. Pozwany w 2015 r. zaprzewstał spłaty kredytu. Wysokość jego zobowiązania na dzień 25 marca 2017 r. zamknęła się sumą 1 922 510,56 zł, obejmującą kapitał – 1826 174,81 zł, odsetki umowne za okres do 15 września 2016 r. – 4258,64 zł, oraz odsetki karne – 96 335,95 zł.