Umowy kredytowe z klauzulami abuzywnymi są nieważne - Wyrok SN z dnia 29 maja 2024 r., sygn. II CSKP 1048/23

Umowa kredytowa denominowana we frankach szwajcarskich (CHF) jest nieważna, jeśli zawiera klauzule abuzywne i brak jest zgodnych oświadczeń woli stron co do istotnych warunków umowy, a usunięcie klauzul abuzywnych powoduje, iż umowa nie może zostać utrzymana w mocy.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Tomasz Szanciło (przewodniczący, sprawozdawca) ‎

SSN Ewa Stefańska ‎

SSN Kamil Zaradkiewicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 29 maja 2024 r. w Warszawie ‎skargi kasacyjnej Bank spółki akcyjnej w W. ‎od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie ‎z 30 czerwca 2022 r., V Ca 2537/21, ‎w sprawie z powództwa J.G. ‎przeciwko Bank spółce akcyjnej w W. ‎o zapłatę,

I. oddala skargę kasacyjną;

Uzasadnienie

Wyrokiem z 11 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie zasądził od pozwanego Bank S.A. w W. na rzecz powoda J.G. kwoty wskazane w sentencji wraz z odsetkami, oddalając powództwo w pozostałym zakresie oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.

Sąd ten ustalił, że w 2008 r. J.G. chciał uzyskać kredyt na zakup mieszkania i na refinansowanie poprzednio zaciągniętego kredytu w Bank S.A. w W. (poprzednik prawny pozwanego), przy czym chciał otrzymać kredyt w polskiej walucie. W związku z tym 18 czerwca 2008 r. i 24 września 2008 r. powód podpisał z bankiem dwie umowy kredytu. Umowy zawarto, aby zrealizować cel wyrażony w złotówkach. Uruchomienie kredytu z pierwszej umowy nastąpiło 23 czerwca 2008 r. – została wypłacona kwota 151 743,60 zł, a w przypadku drugiej umowy kredyt wypłacono w transzach, łącznie kwotę 451 450,31 zł, a więc wyższą niż pierwotnie zakładano. Druga umowa zakładała, że nadwyżkę ma otrzymać kredytobiorca jako bliżej nieopisane, należne świadczenie. W dniu 4 listopada 2008 r. do obu umów podpisano aneksy dotyczące konta obsługi.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, że umowy kredytu były nieważne. W ocenie tego Sądu nie ma podstaw do przyjęcia, że doszło do złożenia przez strony zgodnych oświadczeń woli co do niezbędnych elementów umów kredytowych. W przypadku jednej z umów środki przedstawione do dyspozycji były niższe niż zakładane i wnioskowane przez powoda, zaś w przypadku drugiej umowy powód otrzymał środki w kwocie wyższej niż cel kredytu, niedotyczącym tego celu. Powód nie uzgodnił kwot wskazanych we franku szwajcarskim (CHF), a z okoliczności podpisania umów wynika, że strony inaczej rozumiały swoje oświadczenia co do istotnych elementów umowy kredytu i nie złożyły zgodnych oświadczeń w tym przedmiocie, także co do zamierzonego celu kredytu. Jak podkreślił Sąd Rejonowy, nie ma również podstaw do uznania, że powód chciał uzyskać środki w CHF. Poza tym umowy zawierają klauzule abuzywne dotyczące przeliczeń kursowych przy uruchomieniu i spłacie kredytu, gdyż pozostawiały jednej stronie prawo do kształtowania wysokości zobowiązania na rzecz drugiej strony. Eliminacja klauzul abuzywnych prowadziła zaś do upadku umów, nie było bowiem podstaw do uzupełnienia luk powstałych wskutek ich usunięcia.