Wyrok SN z dnia 17 lutego 2012 r., sygn. III UK 54/11

1. Czym innym jest wykonywanie pracy za wynagrodzeniem i czym innym podróż służbowa, gdyż diety i inne świadczenia przysługujące z tytułu tej podróży nie stanowią wynagrodzenia za pracę lecz inne świadczenia związane z pracę. Instytucja podróży służbowej nie może być więc dowolnie aplikowana, a tym bardziej instrumentalnie, dla ukrywania wynagrodzenia za pracę, czasu pracy, czy dla zmniejszenia obciążeń podatkowych i składkowych.

2. Umówione miejsce pracy w rozumieniu art. 29 § 1 pkt 2 k.p. nie różni się od stałego miejsca pracy z art. 77⁵ § 1 k.p. Innymi słowy jeżeli pracownik umówił się z pracodawcą na wykonywanie pracy w określonym miejscu to nie jest to niestałe (a contrario do stałego z art. 77⁵ § 1 k.p.) miejsce pracy.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)

SSN Beata Gudowska

SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania M. W. Firmy Usługowej M&W od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z udziałem zainteresowanych: Ł. B. i in., o ustalenie podstawy wymiaru składek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 lutego 2012 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 25 marca 2011 r.,

I. oddala skargę kasacyjną,

II. zasądza od M. W. Firmy Usługowej M&W na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 3600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny wyrokiem z 25 marca 2010 r. oddalił apelację wnioskodawcy (skarżącego) M. W. - Firmy Usługowej od wyroku Sądu Okręgowego z 4 września 2009 r., oddalającego jego odwołanie od decyzji pozwanego z 7 grudnia 2007 r., określającej podstawę i wymiar składek. Decyzja dotyczyła składek w okresie od czerwca do grudnia 2004 r. od przychodów pracowników skarżącego (zainteresowanych w sprawie). Pozwany przyjął, iż podstawę wymiaru składek stanowi osiągany przez nich przychód, pomniejszony o równowartość diet za każdy dzień pobytu za granicą, nie niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (§ 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.; dalej także jako "rozporządzenie"). Skarżący domagał się zmiany decyzji i ustalenia, że podstawy wymiary składek nie stanowią należności pracowników otrzymywane z tytułu podróży służbowych za granicę (§ 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia). Ustalono, że skarżący prowadzi firmę usługową (remontową) z siedzibą w D. Usługi świadczy w kraju oraz za granicą i w związku z nimi skarżący wysyłał pracowników (zainteresowanych) do pracy w Niemczech. Do czerwca 2004 r. skarżący zawierał z pracownikami umowy o pracę za granicą. Po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej jako miejsca pracy pracowników (zainteresowanych), którzy pracowali w Niemczech, wskazano siedzibę pracodawcy w D. W związku z tym skarżący wprowadził normy regulaminu pracy, regulamin wynagradzania oraz regulamin wykonywania zadań służbowych poza granicami kraju. Do lutego 2004 r. płace pracowników pracujących za granicą naliczane były w euro i obejmowały wynagrodzenie podstawowe, premie oraz dodatki funkcyjne, przy czym kwota wynagrodzenia podstawowego była równa iloczynowi dni pobytu za granicą i kwoty 42 euro, to jest diecie przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Podstawę wymiaru składek stanowiła kwota przeciętnego wynagrodzenia (2.290 zł). Od czerwca 2004 r. skarżący obniżył wynagrodzenie pracowników zatrudnionych w Niemczech i wynosiło ono 824 zł, stanowiąc też podstawę naliczania składek. Skarżący wystawiał pracownikom pracującym w Niemczech delegacje służbowe, które stanowiły podstawę rozliczania pracowników.