Wyrok NSA z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. I OSK 2458/19

Przepis art. 229 u.g.n. stanowi wyjątek od zasady z art. 136 ust. 3 u.g.n., a w przypadku jego wystąpienia organ nie ma obowiązku badać przesłanek zwrotu nieruchomości, gdyż fakt zbycia nieruchomości osobie trzeciej lub ustanowienia prawa użytkowania wieczystego przed wejściem w życie u.g.n. wyłącza możliwość skutecznego zgłoszenia roszczenia o jej zwrot, niezależnie od wystąpienia przesłanek zbędności.

Dnia 20 grudnia 2022 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Niczyporuk Sędziowie: sędzia NSA Karol Kiczka (spr.) sędzia del. WSA Anna Wesołowska po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2022 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Miasta Stołecznego Warszawy od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 lutego 2019 r., sygn. akt IV SA/Wa 2523/18 w sprawie ze skargi Miasta Stołecznego Warszawy na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia 27 lipca 2018 r. nr 3136/2018 w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2019 r., sygn. akt IV SA/Wa 2523/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Miasta Stołecznego Warszawy na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia 27 lipca2018 r. nr 3136/2018 w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Zaskarżoną do Sądu I instancji decyzją Wojewoda Mazowiecki, po rozpatrzeniu odwołania Prezydenta m. st. Warszawy - utrzymał w mocy decyzję Starosty Warszawskiego Zachodniego z dnia 21 listopada 2017 r. Nr 842/GM/2017 orzekającą o odmowie zwrotu nieruchomości położonej w Warszawie przy ul. Brązowniczej, stanowiącej działki ew. nr [...] i nr [...] oraz części działek nr ew. [...] i [...] z obrębu 7-08-10, stanowiących własność m.st. Warszawy. Organ wskazał, że jeżeli z akt sprawy jednoznacznie wynika, iż na wywłaszczonej nieruchomości, przed wejściem w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustanowiono użytkowanie wieczyste, a fakt ten został ujawniony w księdze wieczystej, to z mocy art. 229 u.g.n. roszczenie o zwrot tej nieruchomości nie przysługuje byłemu właścicielowi (następcy prawnemu), choćby zostały spełnione przesłanki do zwrotu wynikające z art. 136 w związku z art. 137 u.g.n. W tej sprawie decyzją Wojewody Warszawskiego z dnia 23 czerwca 1992r. potwierdzono nabycie z mocy prawa tj. z dniem 27 maja 1990 r. przez Gminę Warszawa Żoliborz, prawa własności gruntu oznaczonego jako działka nr [...] z obrębu [...] (nr przed podziałem). Następnie gmina ta przekazała nieruchomości umową z dnia 16 grudnia 1997r. Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej "Chomiczówka" w użytkowanie wieczyste. Użytkowanie wieczyste zostało zatem ustanowione przed dniem 1 stycznia 1998 r. i z tego powodu znajduje zastosowanie w tej sprawie art. 229 u.g.n. Zwrot nieruchomości stanowiącej działkę nr [...] i nr [...] z obrębu 7-08-10, nie jest możliwy. Nadto, działki nr ew. [...] i nr [...] z obrębu 7-08-10 też nie podlegają zwrotowi bowiem położone są w pasie drogowym ul. Brązowniczej. Ulica Brązownicza posiada kategorię drogi publicznej gminnej. Art. 2a ustawy o drogach publicznych przewiduje, że [...] drogi gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Z art. 2a ustawy o drogach publicznych wynika zarazem zakaz przenoszenia własności dróg publicznych na rzecz podmiotów innych, niż wymienione w tym przepisie. Nieruchomości drogowe nie mogą być więc obciążane prawami rzeczowymi na rzecz osób fizycznych. A zatem, zrealizowanie inwestycji celu publicznego na nieruchomości objętej wnioskiem o zwrot stanowi przeszkodę do realizacji roszczenia, o którym mowa w art. 136 ust. 3 u.g.n.