Wyrok SN z dnia 19 stycznia 2022 r., sygn. III USKP 100/21

Art. 84 ust. 2 ustawy systemowej, ustanawiając obowiązek zwrotu świadczenia przez osobę, która pobrała nienależne świadczenie, wskazuje istotną cechę nienależnie pobranego świadczenia w ujęciu ustawy systemowej, określaną jako differentia specifica, to jest świadomość (złą wiarę) osoby pobierającej świadczenie co do nieprzysługiwania tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie później zaszłych zdarzeń. Obowiązek zwrotu świadczenia obciąża więc tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, mając świadomość jego nienależności. Dotyczy to zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach dotyczących braku prawa do pobierania świadczenia (art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej), jak i osoby, która uzyskała świadczenie na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenie - art. 84 ust. 2 pkt 2 tej ustawy systemowej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący) ‎

SSN Krzysztof Rączka

‎SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania A.R. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. ‎o prawo do zasiłku chorobowego, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 19 stycznia 2022 r., ‎skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. ‎z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. akt IV Ua (…),

uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego w S. z dnia 3 czerwca 2019 r. sygn. akt IV U (…) i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 19 lutego 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. (dalej również jako: ZUS lub organ rentowy) odmówił ubezpieczonej A.R. prawa do zasiłku chorobowego za okresy od 2 do 19 czerwca 2017 r., od 23 listopada do 29 grudnia 2017 r. i od 4 do 10 czerwca 2018 r., prawa do zasiłku opiekuńczego za okresy od 27 września do 6 października 2017 r., od 22 stycznia do 4 lutego 2018 r., od 22 lutego do 7 marca 2018 r. i od 21 do 28 maja 2018 r. oraz zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego i zasiłku opiekuńczego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 26.466,37 zł. W ocenie organu rentowego w czasie orzeczonych niezdolności do pracy i zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem ubezpieczona wykonywała czynności związane z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej polegające na wystawianiu, podpisywaniu, odbieraniu faktur, wystawieniu noty korygującej oraz dokonywaniu zakupów materiałów związanych z prowadzoną działalnością, dlatego otrzymane świadczenia należało uznać za nienależne.