Wyrok SN z dnia 24 stycznia 2017 r., sygn. I UK 36/16

Na podstawie art. 84 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązek zwrotu nienależnie pobranych świadczeń obciąża płatnika składek poza zakresem ubezpieczeniowego pojęcia "świadczeń nienależnie pobranych", gdyż nie polega na "zwrocie świadczeń", lecz na wyrównaniu szkody wyrządzonej przez spowodowanie wypłacenia przez organ ubezpieczeń społecznych świadczeń, osobie, której się nie należały.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Maciej Pacuda (przewodniczący)

SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)

SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania P. w C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O. z udziałem zainteresowanej B. D. o zwrot nienależnie wypłaconych świadczeń, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 stycznia 2017 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 września 2015 r., sygn. akt III AUa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia 21 grudnia 2012 r., zmieniający decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O. z dnia 25 marca 2009 r. i uchylający ustalone w niej zobowiązanie stowarzyszenia P. w C. do zwrotu nienależnej jego byłej pracownicy B. D. renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od dnia 1 kwietnia 2006 r. do dnia 31 marca 2008 r., do której - jak wynika z wyroku Sądu Okręgowego z dnia 20 stycznia 2012 r. - nie miała prawa, został zmieniony wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 3 grudnia 2013 r. Sąd ten uznał za niewątpliwe, że przyznanie zainteresowanej w 1992 r. renty inwalidzkiej było wynikiem uwzględnienia świadectw pracy, w których pracodawca - na skutek rażącego niedbalstwa swego pracownika - podał nieprawdziwe dane, nie wykazując okresów urlopów wychowawczych, z których korzystała, jednak stwierdził, że błąd został naprawiony przez ubezpieczoną, która w 2005 r. zawiadomiła organ rentowy o wykorzystaniu urlopów wychowawczych w okresach od dnia 8 listopada 1983 r. do dnia 8 listopada 1985 r., od dnia 6 sierpnia 1986 r. do dnia 6 sierpnia 1988 r. i od dnia 23 grudnia 1988 r. do dnia 22 grudnia 1991 r., więc istniała możliwość weryfikacji jej prawa do renty. Z tego względu przyjął, że organ rentowy może żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń tylko za okres 12 miesięcy.