Wyrok SN z dnia 29 października 2020 r., sygn. V CSK 492/18

1. Podstawowym celem normy wyrażonej w art. 746 § 1 zd. drugie k.c. jest ochrona interesu zleceniobiorcy przez naprawienie szkody, jaką poniósł w wyniku przedterminowego zakończenia stosunku prawnego zlecenia bez ważnej przyczyny. Ustawodawca - wychodząc z założenia, że stosunek prawny zlecenia opiera się na szczególnej relacji zaufania stron - pozwala na zakończenie tej relacji z woli dającego zlecenie "w każdym czasie", równoważąc jednocześnie interes także drugiej strony, przez umożliwienie jej uzyskania odszkodowania wówczas, gdy układ relacji stron nie stwarzał uzasadnionej podstawy do wypowiedzenia umowy.

2. strony mogą umownie wyłączyć roszczenia o odszkodowanie i podobnie jak w wypadku typowych norm dyspozytywnych mogą dokonać tego zarówno wprost jak i per facta concludentia.

3. W razie wypowiedzenia umowy zlecenia dokonanego w zastrzeżonym terminie bez ważnych powodów, roszczenie odszkodowawcze przysługuje biorącemu zlecenie tylko wtedy, gdy w umowie takie postanowienie zostało zawarte.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Marian Kocon

SSN Roman Trzaskowski

w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego M. Spółka z o.o. w S. przeciwko S. S.A. w S. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 października 2020 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 28 marca 2018 r., sygn. akt XIX Ga (...),

oddala skargę kasacyjną i zasądza od skarżącego na rzecz powoda 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 18 października 2016 r., wydanym po rozpoznaniu sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, Sąd Rejonowy w D. zasądził od S. S.A. w S. na rzecz Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego M. sp. z o.o. w S. kwotę 57 048 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8 lipca 2014 r. do dnia zapłaty. Z ustaleń wynika, że strony zawarły w dniu 29 maja 2014 r. umowę powierniczego przelewu wierzytelności, na podstawie której powód M. (dalej: M. lub powód) zlecił pozwanemu S. (dalej: S. lub pozwany) windykację wierzytelności za wynagrodzeniem wynoszącym 4% należności głównej i 7% not odsetkowych. Umowa została zawarta na czas nieoznaczony, przewidziano jednak możliwość jej rozwiązania przez zleceniodawcę w całości lub co do określonej części za 30-dniowym wypowiedzeniem. Zleceniodawca przelał wierzytelności, określane kolejnymi załącznikami do umowy, na powiernika. Warunki umowy podlegały negocjacjom przed jej zawarciem. W trakcie negocjacji osoba reprezentująca S. zapewniała przedstawicieli M., że windykacja będzie skuteczna w czasie 30 dni. Dłużnik dwukrotnie, w dniach 13 i 24 czerwca 2014 r. uiścił na rachunek bankowy powoda kwoty 60 000 zł. Kolejna wpłata dłużnika wpłynęła na rachunek bankowy S. w dniu 30 czerwca 2016 r. (prawdopodobnie chodziło o rok 2014), jednak pozwany nie przelał jej na rzecz powoda. Kwota ta, po potrąceniu należnego pozwanemu wynagrodzenia w kwocie 2952 zł stanowi przedmiot sporu.