Wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2019 r., sygn. V CSK 52/18

Celem instytucji bezpodstawnego wzbogacenia jest ochrona stanu majątkowego zubożonego (solvensa), to jednak nie można zapominać, że jest ona możliwa do uwzględnienia jedynie w takim zakresie, w jakim drugą stronę - wzbogaconego (accipiensa) - można uznać za wzbogaconego kosztem majątku tego pierwszego. Uznanie, iż accipiens nie pozostaje wzbogacony, wyklucza dochodzenie zwrotu korzyści (spełnionego świadczenia). W tym kontekście wypada zaznaczyć, że nawet w wypadku przyjęcia iż spłaty przez skarżącą odsetek kredytu stanowiły świadczenie nienależne, należałoby uznać, że nie podlegają one zwrotowi, ponieważ czyniły zadość zasadom współżycia społecznego (art. 411 pkt 2 k.c). Solvens spełniając tylko częściowo świadczenie, do którego był zobowiązany w szerszym zakresie (dokonując jedynie spłaty należności ubocznych zamiast całkowitej spłaty kredytu), może bowiem, wykonując w ten sposób zobowiązanie, zapobiec dodatkowemu uszczupleniu majątku accipiensa, które nastąpiłoby przez pogłębienie stanu zadłużenia wobec osoby trzeciej (kredytodawcy), nie prowadząc jednak tym samym do wzbogacenia accipiensa, a jedynie uniemożliwiając powstanie lub pogłębienie szkody z tytułu niewykonania zobowiązania.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Małgorzata Manowska (przewodniczący)

SSN Tomasz Szanciło

SSN Kamil Zaradkiewicz (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa A. K. przeciwko Ł. K. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 kwietnia 2019 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 30 czerwca 2017 r., sygn. akt III Ca (...),

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 30 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w S. oddalił powództwo A. K. przeciwko Ł. K. o zapłatę kwoty 56.937,22 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia się pozwanego.

Sąd Rejonowy ustalił, że zamieszkujący na stałe od 2003 r. za granicą pozwany, w 2009 r. wziął kredyt konsumpcyjny w (...) Bank S.A. z siedzibą w W. w kwocie 150.000 zł. Kredyt ten był zabezpieczony hipoteką na nieruchomości pozwanego położonej w B. przy ulicy P., darowanej mu w 2008 r. przez matkę (powódkę). Z uwagi na wysokie oprocentowanie kredytu i brak środków finansowych pozwany postanowił w 2010 r. sprzedać nieruchomość. Powódka zagroziła pozwanemu, że jeżeli sprzeda nieruchomość, to zażąda od niego zwrotu udzielonych pożyczek i darowizn.