Wyrok SN z dnia 19 września 2018 r., sygn. I CSK 575/17

Ocena, czy zachodzą przesłanki wyłączające na podstawie art. 411 pkt 1 k.c. obowiązek zwrotu spełnionego świadczenia, musi być poprzedzona ustaleniem, z którą postacią nienależnego świadczenia - według kwalifikacji zawartej w art. 410 § 2 k.c. - wiąże się dochodzone roszczenie. Jeżeli bowiem podstawą prawną świadczenia była nieważna czynność prawna, która nie stała się ważna mimo spełnienia świadczenia, to wiedza spełniającego świadczenie, że nie był do świadczenia zobowiązany, nie zwalnia odbiorcy świadczenia od jego zwrotu. W przeciwnym wypadku dochodziłoby bowiem do sanacji spełnienia świadczenia na podstawie nieważnej czynności prawnej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Władysław Pawlak

SSN Roman Trzaskowski

w sprawie z powództwa Miasta W. przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej N. [...] w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 19 września 2018 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 21 marca 2017 r., sygn. akt XXVII Ca [...],

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powodowe W. wniosło o zasądzenie od pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej N. [...] w W. (dalej: "Wspólnota") kwoty 71 665,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu zaliczek wpłacanych z tytułu zarządu nieruchomością wspólną przed przekazaniem budynku następcom prawnym dawnych właścicieli nieruchomości objętej działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze W. (Dz.U. z 1945 r. Nr 50, poz. 279 - dalej: "dekret z 1945 r."). Wskazaną podstawą zwrotu było bezpodstawne wzbogacenie pozwanej Wspólnoty oraz uchwała Wspólnoty podjęta w dniu 12 stycznia 2011 r.

Wyrokiem z dnia 22 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy w W. powództwo oddalił. Ustalił, że W. było większościowym właścicielem nieruchomości przy ul. N. [...] w W., posiadając 0,913 udziałów w nieruchomości wspólnej. W dniu 12 stycznia 2011 r. Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości przy ul. N. [...] w W. podjęła uchwałę nr [...] o rozliczeniu niewykorzystanych środków pieniężnych zgromadzonych tytułem zaliczki eksploatacyjnej - według salda na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego protokolarne przekazanie udziałów W., zaliczki eksploatacyjnej - wynikającej z bieżących wpłat, tj. od dnia 1 stycznia danego roku do dnia rozliczenia przed protokolarnym przekazaniem udziałów W. w tej nieruchomości, pomniejszonej o koszty eksploatacyjne rzeczywiście poniesione w tym roku, zaliczki remontowej według salda na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego protokolarne przekazanie udziałów W., zaliczki remontowej wynikającej z bieżących wpłat, tj. od dnia 1 stycznia danego roku do dnia rozliczenia przed protokolarnym przekazaniem udziałów W. w nieruchomości, pomniejszonej o koszt remontów rzeczywiście poniesionych w tym roku.