Wyrok SN z dnia 27 lipca 2018 r., sygn. V CSK 401/17

Skoro w myśl art. 411 pkt 2 k.c. ocenia się "spełnienie świadczenia" to istotne są okoliczności istniejące w tej chwili, leżące u podstaw działania świadczącego, a nie powstałe później w chwili żądania zwrotu. Celem wprowadzenia tej przesłanki było "potwierdzenie definitywności pewnych nieodpłatnych przesunięć majątkowych, które nie miały podstawy prawnej, ale były zgodne z powinnościami moralnymi", co uzasadnia określenie świadczeń jako słusznych lub moralnych. O tym czy spełnione świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego zawsze decydują indywidualne okoliczności konkretnego wypadku, niemniej mimo braku prawnego zobowiązania najczęściej występują one w odniesieniu do świadczeń quasi-alimentacyjnych, rodzinnych i związanych ze stosunkiem pracy.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)

SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)

SSN Karol Weitz

w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Wojewody (...) przeciwko M. P. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 lipca 2018 r., skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 7 marca 2017 r., sygn. akt I ACa (...),

1) oddala skargę kasacyjną,

2) oddala wniosek Skarbu Państwa-Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Skarb Państwa reprezentowany przez Wojewodę (...) wniósł o zasądzenie od M. P. kwoty 76 692,34 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 grudnia 2014 r. tytułem zwrotu nienależnego świadczenia, uzyskanego w wyniku spełnienia zobowiązania wynikającego z prawomocnego orzeczenia sądowego.

Sąd Okręgowy w C. nakazem zapłaty z dnia 29 maja 2015 r., wydanym w postępowaniu upominawczym uwzględnił powództwo. Wyrok Sądu Okręgowego w C. z dnia 14 czerwca 2016 r., oddalający powództwo, został zmieniony reformatoryjnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 7 marca 2017 r., którym uwzględniono powództwo w całości, nie obciążono pozwanego kosztami postępowania w obu instancjach.