Wyrok NSA z dnia 23 maja 2013 r., sygn. I OSK 42/13

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Sędziowie sędzia NSA Joanna Banasiewicz sędzia del. WSA Jerzy Siegień Protokolant starszy asystent sędziego Kamil Buliński po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2012 r. sygn. akt II SA/Wa 1053/12 w sprawie ze skargi A. G. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 1053/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A. G. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] kwietnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku.

Powyższy wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy.

Wnioskiem z dnia [...] lutego 2012 r. A. G. wystąpiła do Prezesa ZUS o przyznanie renty rodzinnej w drodze wyjątku po zmarłym ojcu P. G.

W uzasadnieniu wniosku podniosła, że jest studentką Politechniki [...] w trybie dziennym, jest na utrzymaniu mamy, która pracuje na umowę o pracę tymczasową i są to umowy terminowe, a wynagrodzenia z tytułu wykonywanej pracy są niewystarczające. Wskazała ponadto, iż matka jej jest osobą chorą.

Prezes ZUS rozpoznając powyższy wniosek decyzją z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), odmówił przyznania A. G. świadczenia w drodze wyjątku.

W uzasadnieniu decyzji, powołując się na treść art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, organ stwierdził, iż przyznanie świadczenia w drodze wyjątku możliwe jest wyłącznie w przypadku, gdy wnioskodawca spełnienia łącznie wszystkie wymienione w tym przepisie przesłanki. Wyjaśnił jednocześnie, że renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym świadczenia, jakie przysługiwałoby osobie zmarłej. Dlatego w pierwszej kolejności sprawdzeniu podlega spełnienie powyższych przesłanek przez osobę zmarłą. Z dokumentacji zawartej w aktach rentowych wynika natomiast, że zmarły w wieku 37 lat P. G. posiadał udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące 8 lat 10 miesięcy i 23 dni. Przy czym w 10-leciu, przypadającym przed dniem śmierci, zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych - wymaganych do przyznania świadczenia w trybie zwykłym - udowodniono tylko 2 lata 4 miesiące i 25 dni. Organ podkreślił, że od dnia 27 kwietnia 2002 r., tj. od zaprzestania wykonywania pracy na terenie Polski do dnia śmierci w grudniu 2008 r. udokumentowano jedynie 1 miesiąc zatrudnienia w W. W ocenie organu nie zostały wykazane szczególne okoliczności, które uniemożliwiałyby podjęcie zatrudnienia przez P. G. i nabycie przez niego uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym. Ponadto organ podniósł, że wnioskodawczyni A. G. jest osobą pełnoletnią. Zgodnie z zaś utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych, wiekiem uprawniającym do świadczenia w drodze wyjątku jest wiek, w którym osoba ubiegająca się o świadczenie nie może jeszcze podjąć zatrudnienia z uwagi na niepełnoletność, czyli wiek poniżej 18 roku życia. Okres pobierania nauki powyżej 18 roku życia nie jest przesłanką uprawniającą do świadczenia w drodze wyjątku, natomiast wnioskodawczyni nie ma orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy. Organ podkreślił też, że brał pod uwagę sytuację materialną wnioskodawczyni, ale nie może stanowić ona jedynego kryterium przesądzającego o przyznaniu świadczenia w drodze wyjątku.