Wyrok NSA z dnia 8 stycznia 2008 r., sygn. I OSK 1361/07

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska Sędziowie NSA : Barbara Adamiak (spr.) Leszek Kiermaszek Protokolant Aleksandra Żurawicka po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. J. przedstawiciela ustawowego małoletnich: P. J., K. J. i W. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2007 r. sygn. akt II SA/Wa 336/07 w sprawie ze skargi A. J. przedstawiciela ustawowego małoletnich: P. J., K. J. i W. J. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z [...] nr [...], po rozpatrzeniu wniosku A. J. z 7 września 2006 r., występującej jako przedstawiciel ustawowy córek P., K., O. i W. J., powołując się na art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), odmówił przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku po zmarłym ojcu D. J.. Prezes ZUS w uzasadnieniu decyzji podał, że świadczenie w drodze wyjątku może być przyznane ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania. Wskazał, że renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym świadczenia, jakie przysługiwałoby osobie zmarłej. W związku z tym w pierwszej kolejności rozpatrzeniu podlega spełnienie powyższych przesłanek przez osobę zmarłą, a następnie przez wnioskodawcę. Prezes ZUS zaznaczył, że z akt rentowych wynika, że zmarły ojciec dzieci - D. J. - na przestrzeni 37 lat życia udowodnił okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący łącznie 5 lat i 14 dni. Wskazał również, że okres pracy zmarłego w gospodarstwie rolnym, za który opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki w wymiarze 3 lat, 2 miesięcy i 14 dni nie może być uwzględniony przy rozpatrywaniu uprawnień do renty rodzinnej, ponieważ zgodnie z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach, okres ubezpieczenia społecznego rolników, za który opłacono składki uwzględnia się przy ustalaniu prawa do renty tylko wówczas, gdy okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od wymaganego w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Udokumentowany okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w latach 1989-1992 wykracza poza dziesięciolecie przypadające przed datą zgonu, tj. 22 marca 2005 r., wobec czego brak jest podstaw do uwzględnienia ww. okresu pracy w gospodarstwie rolnym. Organ podkreślił, że w 10-leciu przed datą zgonu (22 marca 2005 r.), zamiast wymaganych przepisami ustawy o emeryturach i rentach 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych, zmarły ojciec dzieci udokumentował tylko 2 lata i 9 dni tych okresów. Ostatnio udowodniony okres ubezpieczenia zmarłego ojca dzieci przypada na 17 października 2002 r. Ponadto w okresie 1992-94, 1997-2002 r. wystąpiły przerwy w ubezpieczeniu, w tym okresie nie został udowodniony żaden okres pracy, za który opłacono składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie emerytalne i rentowe.