Wyrok NSA z dnia 20 czerwca 2006 r., sygn. I OSK 144/06

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Elżbieta Stebnicka (spr.) Sędziowie Andrzej Jurkiewicz NSA Jan Paweł Tarno Protokolant Iwona Sadownik po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej C. Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 października 2005 r. sygn. akt II SA/Wa 1114/05 w sprawie ze skargi C. Ł. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adw. E. S. kwotę 180 zł / sto osiemdziesiąt złotych / , oraz 22% podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

UZASADNIENIE:

Wyrokiem z dnia 7 października 2005 r., sygn. akt II SA/Wa 1114/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę C. Ł. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Skarżona decyzja utrzymała w mocy poprzednią decyzję Prezesa ZUS z dnia [...].

W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreślił, iż art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118 ze zm.; zwana dalej ustawą) - mówiący o możliwości przyznania w drodze wyjątku świadczenia emerytalnego lub rentowego osobie, która wskutek szczególnych okoliczności nie spełnia warunków wymaganych na gruncie ustawy do uzyskania prawa do emerytury lub renty, ale pozostaje bez niezbędnych środków utrzymania - stanowi regulację szczególną na tle całej ustawy, która to określa zasady nabywania prawa do świadczeń typu ubezpieczeniowego, a więc finansowanych i pozostających w związku z funduszem gromadzonym na ten cel ze składek ubezpieczeniowych przyszłych świadczeniobiorców. Skoro zatem ustawodawca przesądził, że świadczenie w tym trybie może przyznać Prezes ZUS, to świadczenia te mają uznaniowy, a nie roszczeniowy charakter. Uznanie administracyjne ograniczone jest jednak czterema przesłankami, które wynikają z treści przepisu: przesłanką - bycia ubezpieczonym lub pozostałym po ubezpieczonym członkiem jego rodziny, przesłanką - niespełnienia z uwagi na jakieś szczególne okoliczności wymagań dających prawo do przyznania emerytury lub renty na zasadach ogólnych, przesłanką - niemożności podjęcia pracy lub innej działalności zarobkowej z powodu całkowitej niezdolności do pracy lub wieku oraz przesłanką - braku niezbędnych środków utrzymania. Aby świadczenie z art. 83 ust. 1 mogło być przyznane wystąpić muszą jednocześnie wszystkie powyższe warunki.