Praca w wysokich temperaturach - zalecenia PIP dla pracodawców
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, w sytuacji gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, wówczas pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy. Ze względu na trwający sezon letni i związane z nim upały pracodawcy powinni pamiętać o dodatkowych obowiązkach związanych z wykonywaniem pracy w wysokich temperaturach.
BHP w firmie. Obowiązki pracodawców >>>
Kodeks Pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami >>>
Jaka temperatura w pomieszczeniach pracy?
W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (do metod pracy wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą jednak niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają (np. praca w chłodniach). W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna oraz w pomieszczeniach biurowych, temperatura nie może być niższa niż 18°C.
Pomieszczenie pracy to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie chodzi o konkretne miejsca w obrębie danego pomieszczenia, w którym pracownik wykonuje określone czynności, ale o całe pomieszczenie, które przeznaczone jest na pobyt pracowników w celu świadczenia pracy.
Należy także pamiętać, że pomimo tego, iż w przepisach nie określono górnej granicy temperatury, w jakiej może być wykonywana praca, pracodawca nie jest zwolniony z jakichkolwiek obowiązków w tym zakresie. W pomieszczeniach, w których temperatura jest wysoka, pracodawca powinien umieścić urządzenie do chłodzenia powietrza (np. dmuchawę, wiatrak, klimatyzator) oraz zapewnić ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem (np. poprzez zamontowanie zasłon, wertykali lub rolet w oknach).
W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia
Klimatyzacja w biurze sprzedaży dewelopera, które jest umiejscowione w kontenerowym mobilnym budynku, uległa awarii i nie ma możliwości regulacji temperatury. Niezależnie od ustawień pracuje w trybie maksymalnym, obniżając temperaturę w biurze do 12°C, podczas gdy na zewnątrz jest 34°C. Osoby pracujące w tym pomieszczeniu mają prawo powstrzymać się od wykonywania pracy w tym miejscu do czasu naprawienia klimatyzacji, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Krótszy czas pracy podczas upałów
Pracodawca może zadecydować o skróceniu czasu pracy podczas trwających upałów. Skrócenie czasu pracy pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia może polegać również na ustanowieniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy albo na obniżeniu tych norm.
Skrócenie czasu pracy i dodatkowe przerwy nie mogą jednak powodować obniżenia należnego pracownikom wynagrodzenia - przypomina PIP.
Praca w wysokich temperaturach na zewnątrz
Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed zagrożeniami związanymi w szczególności z warunkami atmosferycznymi, w tym przed: opadami, zbyt niską lub zbyt wysoką temperaturą, silnym wiatrem i spadającymi przedmiotami.
Przepisy prawa pracy nie określają maksymalnej temperatury powietrza na zewnątrz, w której mogą pracować pracownicy. Pracodawca dokonując oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą na zewnątrz powinien uwzględnić narażenie pracownika na promieniowanie słoneczne i zapewnić odpowiednie środki profilaktyczne np. ochronę głowy, odzież ochronną przez którą przenika mniej promieni słonecznych oraz krem z filtrem zabezpieczający przed promieniowaniem UV.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:
- posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, w formie jednego dania gorącego,
- napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.
Pracodawca powinien zapewnić pracownikom nieodpłatnie napoje, gdy temperatura na stanowiskach pracy przekracza 28⁰C, a na otwartej przestrzeni 25⁰C.
Pracodawcy zobowiązani są również zapewnić pracownikom dostęp do bieżącej wody dla celów higienicznych. Przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagających zapewnienia odpowiedniej higieny procesów technologicznych, pracodawca zobowiązany jest zapewnić do celów higienicznych co najmniej 90 litrów wody dziennie na każdego pracownika.
Szczególna ochrona kobiet w ciąży i młodocianych
Szczególną ochroną podczas upałów objęci są pracownicy młodociani oraz kobiety w ciąży oraz w trakcie karmienia.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, w sytuacji, gdy temperatura przekracza 30 stopni Celsjusza, a wilgotność względna powietrza 65 proc. pracownicy młodociani nie mogą wykonywać swoich obowiązków w takich warunkach.
Nie wolno zatrudniać pracowników młodocianych w pomieszczeniach, w których temperatura powietrza przekracza 30⁰C, a wilgotność względna powietrza – 65%.
Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka. Do tych prac zaliczamy m.in.:
- prace wykonywane w środowisku o dużych wahaniach parametrów mikroklimatu, szczególnie przy występowaniu nagłych zmian temperatury powietrza w zakresie przekraczającym 15°C, przy braku możliwości stosowania co najmniej 15-minutowej adaptacji w pomieszczeniu o temperaturze pośredniej.
- prace wykonywane w mikroklimacie gorącym w warunkach, w których wskaźnik PMV jest większy od 1,0 (PMV jest wskaźnikiem, który przewiduje średnią ocenę dużej grupy osób określających swoje wrażenia cieplne w siedmiostopniowej skali ocen od –3 (zimno) do +3 (gorąco).
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (art. 283 § 1 Kodeksu pracy) pracodawca, który nie wywiązuje się z obowiązków bhp, także tych dotyczących pracy w wysokich temperaturach, podlega grzywnie od 1000 zł do 30 000 zł.
Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy
Więcej na ten temat w najnowszym wydaniu Monitora Prawa Pracy i Ubezpieczeń Nr 7-8/2024 r.
POTRZEBUJESZ POMOCY?