Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych - jak ustalić?
Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy. Ponieważ wymaga zwiększonego wysiłku, jest też specjalnie wynagradzana. Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje zawsze normalne wynagrodzenie za każdą z przepracowanych godzin. Ponadto, praca w nadgodzinach może być rekompensowana dodatkiem do wynagrodzenia lub czasem wolnym. Ostateczna decyzja o formie rekompensaty należy do pracodawcy.
Skutki najnowszej uchwały SN w sprawie nadgodzin nauczycieli »»»
Jak obliczyć wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych
Za każdą godzinę pracy w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje zawsze normalne wynagrodzenie. Normalne wynagrodzenie to takie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania oraz dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących przepisów płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników.
Tymi dodatkowymi składnikami o charakterze stałym są:
- dodatek stażowy,
- dodatek funkcyjny,
- dodatek za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- premia regulaminowa, jeżeli ma ona stały charakter i nie jest uzależniona od uzyskania określonych konkretnych osiągnięć w pracy, nieobjętych zadaniami wykonywanymi w godzinach nadliczbowych.
Jeżeli wynagrodzenie pracownika ustalone jest w stałej stawce miesięcznej, wówczas, aby ustalić normalne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, należy:
Krok 1. sumę wszystkich składników tego wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu, a następnie
Krok 2. tak otrzymane normalne wynagrodzenie za 1 godzinę pracy pomnożyć przez liczbę godzin nadliczbowych wypracowanych w danym miesiącu.
W styczniu 2025 r. pracownik przepracował 24 godziny ponad ustaloną normę pracy. Na wynagrodzenie pracownika składają się:
• stała płaca zasadnicza – 5800 zł,
• dodatek stażowy – 580 zł.
Krok 1. Ustalamy normalne wynagrodzenie za 1 godzinę pracy:
• sumujemy stałe składniki wynagrodzenia: 5800 zł + 580 zł = 6380 zł;
• otrzymaną kwotę dzielimy przez liczbę godzin pracy w styczniu 2025 r.:
6380 zł : 168 godz. = 37,98 zł/godz.
Krok 2. Obliczamy normalne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. W tym celu stawkę godzinową pracownika mnożymy przez liczbę godzin nadliczbowych: 37,98 zł/godz. × 24 godz. = 911,52 zł.
Pracownikowi za przepracowanie dodatkowych 24 godzin przysługuje normalne wynagrodzenie w wysokości 911,52 zł oraz dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
Jeśli pensja określona jest w stawce godzinowej, wówczas w celu ustalenia normalnego wynagrodzenia za pracę nadliczbową stawkę godzinową należy pomnożyć przez liczbę godzin przepracowanych nadliczbowo.
W sytuacji gdy pracownik nie ma wyodrębnionego stałego elementu pensji, a jego wynagrodzenie składa się jedynie ze zmiennych elementów (system prowizyjny, akordowy, zadaniowy), wówczas, aby ustalić normalne wynagrodzenie za pracę nadliczbową, nie dokonuje się żadnych przeliczeń. Normalnym wynagrodzeniem za godziny nadliczbowe jest po prostu pensja wypracowana w trakcie tych godzin, a wynikająca właśnie ze stawki akordowej, prowizyjnej lub zadaniowej pracownika.
Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych
Pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje również dodatek. Jego wysokość zależy od rodzaju czasu wolnego, poświęconego przez pracownika na wykonywanie tej dodatkowej pracy.
Wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych
Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 50% wynagrodzenia | Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w wysokości 100% wynagrodzenia |
Przysługuje za pracę: • w dni powszednie, • w niedziele i święta będące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 1511 § 1 pkt 2 k.p.). | Przysługuje za pracę: • w nocy, • w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, • w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 1511 § 1 pkt 1 k.p.). |
Dodatek w wysokości 100% przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, które pracownikowi rozliczono czasem wolnym od pracy lub dodatkiem z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy.
Przy obliczaniu dodatku za pracę nadliczbową dla pracownika otrzymującego wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, określonego stawką miesięczną, stawkę miesięczną należy podzielić przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w miesiącu, w którym wystąpiła praca nadliczbowa. Dodatek za godzinę pracy nadliczbowej stanowi odpowiednio 50% lub 100% tej stawki.
W styczniu 2025 r. pracownik przepracował 10 godzin ponad ustaloną normę pracy wynagradzanych 50% dodatkiem, a na jego wynagrodzenie składają się:
• stała płaca zasadnicza – 4700 zł,
• dodatek stażowy – 370 zł.
Podstawę wyliczenia dodatku za pracę nadliczbową stanowi jedynie płaca zasadnicza. Dodatku stażowego nie wliczamy do wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania, dlatego też nie ujmujemy go w podstawie dodatku za godziny nadliczbowe.
Krok 1. Płacę zasadniczą dzielimy przez liczbę godzin pracy w styczniu:
4700 zł : 168 godz. = 27,98 zł/godz.
Krok 2. Ustalamy wysokość 50% dodatku: 27,98 zł/godz. × 50% = 13,99 zł/godz.
Krok 3. Wartość dodatku za 1 godzinę mnożymy przez liczbę przepracowanych nadgodzin: 13,99 zł/godz. × 10 godz. = 139,90 zł.
Pracownik za przepracowane godziny nadliczbowe powinien otrzymać dodatek w wysokości 139,90 zł oraz normalne wynagrodzenie.
W sytuacji gdy pracownik nie ma wyodrębnionego wynagrodzenia wynikającego ze stawki jego zaszeregowania, określonego w stałej stawce miesięcznej lub godzinowej (system akordowy, prowizyjny), wówczas przy obliczaniu dodatku za pracę nadliczbową należy postępować zgodnie z zasadami obowiązującymi przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop.
Więcej na ten temat znajdziesz w poradniku: Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce »>
