Kiedy uczestnik PPK ma prawo do obniżonej wpłaty podstawowej
PROBLEM
Od 1 czerwca 2024 r. zatrudniliśmy pracownicę na czas nieokreślony z wynagrodzeniem w wysokości 4300 zł. W naszej firmie pracownicy i zleceniobiorcy mogą przystąpić do PPK. Dlatego poinformowaliśmy pracownicę o możliwości skorzystania z obniżenia wpłaty podstawowej do PPK. Pracownica zaznaczyła, że w weekendy pracuje jednocześnie u innego pracodawcy i zarabia tam miesięcznie 3000 zł. Jednak tamten pracodawca nie prowadzi pracowniczego planu kapitałowego. Czy dochody u drugiego pracodawcy wpływają na prawo do skorzystania przez pracownicę z obniżonej wpłaty podstawowej do PPK?
RADA
Uczestnik PPK może obniżyć wpłatę podstawową do PPK tylko wtedy, gdy jego wynagrodzenie ze wszystkich źródeł nie przekracza 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę – czyli od 1 lipca 2024 r. kwoty 5160 zł. Ustalając zatem prawo do obniżenia wpłaty podstawowej do PPK, należy wziąć pod uwagę wszystkie przychody uczestnika PPK, które mają status wynagrodzenia w rozumieniu przepisów ustawy o PPK. Nie ma zaś znaczenia, czy w innym podmiocie zatrudniającym jest prowadzony pracowniczy plan kapitałowy. Zatem skoro Państwa pracownica z obu źródeł uzyskuje miesięcznie wynagrodzenie w łącznej wysokości 7300 zł – nie jest ona uprawniona do obniżenia wpłaty podstawowej do PPK.
UZASADNIENIE
Obowiązkowe i dobrowolne wpłaty do PPK
W razie uczestnictwa osoby zatrudnionej w pracowniczym planie kapitałowym zarówno uczestnik PPK, jak i podmiot zatrudniający obowiązkowo finansują wpłaty podstawowe do PPK. Podmiot zatrudniający finansuje uczestnikowi PPK wpłatę w wysokości 1,5% wynagrodzenia uczestnika PPK, zaś uczestnik PPK – co do zasady – 2% wynagrodzenia. Oprócz obowiązkowej wpłaty podstawowej rachunek PPK uczestnika PPK może być zasilany wpłatami dodatkowymi – od pracodawcy w wysokości do 2,5% wynagrodzenia, a od uczestnika PPK – do 2% wynagrodzenia.
W odniesieniu do obowiązku finansowania przez uczestnika PPK wpłaty podstawowej do PPK ustawodawca w preferencyjny sposób potraktował osoby z niskimi dochodami. Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o PPK wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK może wynosić poniżej 2% wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5% wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Zatem od 1 lipca 2024 r. z uprawnienia do obniżenia wpłaty podstawowej do PPK może korzystać uczestnik PPK, który w miesiącu otrzymuje wynagrodzenie nie większe niż kwota 5160 zł brutto (4300 zł × 120%).
Uczestnik PPK może finansować wpłatę podstawową do PPK w obniżonej wysokości, jeśli jego wynagrodzenie osiągane ze wszystkich źródeł w danym miesiącu nie przekracza od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. kwoty 5160 zł.
Do obowiązków podmiotu zatrudniającego należy poinformowanie uczestnika PPK o możliwości obniżenia wpłaty podstawowej (art. 27 ust. 4 zdanie trzecie ustawy o PPK).
O korzystaniu z obniżenia wpłaty podstawowej decyduje uczestnik PPK. Nawet zatem jeśli spełnia kryterium wysokości wynagrodzenia ze wszystkich źródeł, może wnosić wpłatę w wysokości powszechnie obowiązującej – tj. 2% wynagrodzenia.
Wynagrodzenie ze wszystkich źródeł
Uczestnik PPK uprawniony do obniżenia wpłaty podstawowej może zadeklarować wysokość wpłaty w przedziale poniżej 2% wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5% wynagrodzenia osiąganego od pracodawcy, który prowadzi PPK. O ile zatem do ustalenia uprawnienia do obniżenia wpłaty podstawowej bierze się pod uwagę wynagrodzenie uczestnika PPK ze wszystkich źródeł, o tyle wpłatę do PPK – co oczywiste – nalicza się od wynagrodzenia uzyskiwanego w danym podmiocie zatrudniającym, który prowadzi PPK i w którym zatrudniony decyduje się oszczędzać.
Pani Małgorzata pracuje na 1/2 etatu w kawiarni (której właściciel – będący spółką kapitałową – prowadzi PPK), a jej wynagrodzenie wynosi 3000 zł brutto. Dodatkowo raz w tygodniu pracuje na niewielką część etatu w szkole języka obcego, zarabiając 2000 zł brutto miesięcznie (szkoła nie prowadzi PPK). Zatem z obu źródeł uzyskuje wynagrodzenie w łącznej wysokości 5000 zł brutto. Tym samym jest uprawniona do obniżenia wpłaty podstawowej. Pani Małgorzata zadeklarowała wpłatę w wysokości 1% wynagrodzenia. Oszczędzając w PPK z tytułu zatrudnienia w kawiarni, finansuje sobie wpłatę podstawową w wysokości 30 zł miesięcznie (1% × 3000 zł), zaś właściciel kawiarni finansuje jej wpłatę podstawową w wysokości 45 zł (1,5% × 3000 zł).
Obniżenie wpłaty do PPK na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o PPK dotyczy wyłącznie wynagrodzenia w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 40 ustawy o PPK. Zgodnie ze wskazaną definicją wynagrodzeniem jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uczestnika PPK:
bez stosowania jej ograniczenia do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym oraz
z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Zatem dla skorzystania z uprawnienia do obniżenia wpłaty podstawowej znaczenie mają wyłącznie te przychody uczestnika PPK, które stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Pan Mariusz z tytułu umów zlecenia u jednego zleceniodawcy uzyskuje wynagrodzenie w wysokości 4000 zł, a u drugiego – 2500 zł. Zatem łącznie otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 6500 zł. Obie umowy stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Pan Mariusz jako uczestnik PPK nie jest uprawniony do obniżenia wpłaty do PPK u żadnego ze zleceniodawców.
Pani Kamila będąca 23-letnią studentką jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w banku i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 5000 zł brutto. Dodatkowo z tytułu umowy o dzieło zawartej z jednym z portali społecznościowych otrzymuje miesięcznie od 4000 zł do 6000 zł. Jeśli pani Kamila zostanie uczestnikiem PPK w banku, może obniżyć wpłatę do PPK, bowiem jej wynagrodzenie jest niższe niż 5160 zł (nie uwzględnia się wynagrodzenia z umowy o dzieło – bowiem nie stanowi ono podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).
Obniżona wpłata podstawowa
Wysokość wpłaty podstawowej w przedziale poniżej 2%, ale nie mniej niż 0,5% wynagrodzenia ustala uczestnik PPK uprawniony do obniżenia wpłaty do PPK. Może to być dowolny procent wynagrodzenia z tego przedziału.
Warto wskazać, że skorzystanie przez uczestnika PPK z uprawnienia do obniżenia wpłaty podstawowej nie wpływa na wysokość wpłaty podstawowej finansowanej przez podmiot zatrudniający. Zawsze bowiem podmiot zatrudniający finansuje uczestnikowi PPK wpłatę podstawową w wysokości 1,5% wynagrodzenia (nawet gdy uczestnik PPK zadeklaruje najniższą możliwą wartość wpłaty – tj. 0,5% wynagrodzenia).
Deklaracja o obniżeniu wpłaty podstawowej
Oszczędzający w PPK składa podmiotowi zatrudniającemu deklarację o obniżeniu wpłaty podstawowej w miesiącu, w którym osiągnął wynagrodzenie nieprzekraczające 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 27 ust. 4 ustawy o PPK). Podmiot zatrudniający nalicza i pobiera obniżoną wpłatę do PPK (zgodnie z deklaracją uczestnika) od miesiąca następującego po miesiącu, w którym deklaracja została złożona. Jeżeli jednak w danym podmiocie zatrudniającym uczestnik osiągnie miesięczne wynagrodzenie przekraczające kwotę 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, wówczas podmiot zatrudniający za taki miesiąc nie uwzględni deklaracji o obniżeniu wpłaty podstawowej i pobierze wpłatę w wysokości 2% podstawy wymiaru (art. 27 ust. 5 ustawy o PPK).
Zmiana wysokości obniżonej wpłaty podstawowej
Uczestnik PPK, który złożył podmiotowi zatrudniającemu deklarację o obniżonej wpłacie podstawowej, może w każdej chwili zmienić wysokość wpłaty podstawowej, pozostając jednak w wartościach od 0,5% do 2% wynagrodzenia. W tym celu składa podmiotowi kolejną deklarację ze wskazaniem nowej wartości. Skorzystanie z uprawnienia do zmiany wysokości wpłaty podstawowej nie jest uzależnione od zmian wysokości otrzymywanego wynagrodzenia (o ile nadal nie przekracza ono 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę).
Weryfikacja deklaracji o obniżeniu wpłaty podstawowej do PPK
Podmiot zatrudniający jest zobowiązany do nieuwzględnienia deklaracji uczestnika PPK o obniżeniu wpłaty podstawowej tylko wtedy, gdy wynagrodzenie, jakie jest należne uczestnikowi PPK u danego pracodawcy, przekracza 1,2-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracodawca nie weryfikuje zaś wynagrodzenia uczestnika PPK uzyskiwanego z innych źródeł, w szczególności nie może żądać dokumentów poświadczających uprawnienie uczestnika PPK do skorzystania z obniżenia wpłaty podstawowej do PPK. Zasadność skorzystania z tego uprawnienia przez uczestnika PPK jest kontrolowana przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. na podstawie informacji uzyskanych z ZUS – zgodnie z przepisami ustawy o PPK.
Skorzystanie przez uczestnika PPK z obniżonej wpłaty podstawowej (nawet tylko w jednym miesiącu w roku) w sytuacji, gdy wynagrodzenie ze wszystkich źródeł przekracza wartość 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę – skutkuje pozbawieniem uczestnika PPK dopłaty rocznej (art. 32 ust. 5 ustawy o PPK). W interesie uczestnika PPK jest zatem stała weryfikacja uprawnienia do obniżenia wpłaty podstawowej do PPK.
art. 2 ust. 1 pkt 40, art. 27, art. 32 ust. 2, ust. 3 i ust. 5 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych – j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 427
§ 3–5 rozporządzenia Rady Ministrów z 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. – Dz.U. z 2023 r. poz. 1893
dr Aneta Olędzka
radca prawny, doktor nauk prawnych, ekspert z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń i prawa cywilnego
POTRZEBUJESZ POMOCY?