orzeczenie

NSA: Minister może zamknąć prywatne muzeum

Minister kultury i dziedzictwa narodowego w ramach kompetencji nadzorczych ma prawo wydać decyzję zakazującą działalności prywatnego muzeum. Pod warunkiem jednak, że zostaną stwierdzone naruszenia prawa, które zagrażają bezpieczeństwu niezwykle wartościowych historycznie zbiorów muzealnych.

Takie rozstrzygnięcie podjął Naczelny Sąd Administracyjny w dość nietypowej sprawie – skargi na decyzję ministra kultury i dziedzictwa narodowego o zakazie działalności krakowskiego Muzeum Czynu Niepodległościowego. Muzeum to, powstałe jeszcze przed wojną z inicjatywy środowisk legionowych, zajmowało się gromadzeniem i eksponowaniem pamiątek o walce i życiu żołnierzy Legionów Polskich w czasie I wojny światowej. Pieczę nad nim sprawował Związek Legionistów Polskich (ZLP). Działalność muzeum przerwała II wojna światowa, a w czasach PRL z oczywistych względów nie mogła być podjęta, zresztą wkrótce po wojnie władze komunistyczne zdelegalizowały ZLP. Po 1989 r. związek wznowił działalność i reaktywował muzeum w 1990 r. Funkcjonowało ono bez większych problemów do 2012 r. Wówczas to rozpoczął się spór z miastem Kraków o siedzibę muzeum, zakończony zresztą po myśli władz miejskich. Jakby tego było mało, resort kultury w 2018 r. zarządził kontrolę w muzeum, w wyniku której stwierdzono wiele nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu – m.in. brakowało ksiąg inwentaryzacyjnych, pojawiły się też zastrzeżenia co do sposobu przechowywania i wystawiania eksponatów (budynek był nieogrzewany i źle zabezpieczony, stwierdzono poważne uchybienia w zakresie ochrony ppoż.), wskazywano też na braki w działalności muzeum, stwierdzając m.in., że w ciągu ponad dwóch lat poprzedzających kontrolę zorganizowano tylko jedną wystawę czasową.