Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 listopada 2017 r., sygn. IV SA/Gl 517/16

Samorząd terytorialny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Siudyka, Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki, Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz (spr.), Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2017 r. sprawy ze skargi Prezydenta Miasta R. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora Gimnazjum nr 3 w R. uchyla zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze.

Uzasadnienie

Wojewoda [...] rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] r. nr [...], na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 446, zwanej dalej w skrócie: u.s.g.), stwierdził nieważność zarządzenia Nr [...] Prezydenta Miasta R. z dnia [...]r. w sprawie ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora Gimnazjum [...] w R., jako sprzecznego z art. 36a ust. 1 i 2 oraz art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. z 2015r. poz. 2156 z późn. zm., zwanej dalej ustawą). W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał, że przedmiotowym zarządzeniem Prezydent Miasta R. ogłosił konkurs na stanowisko dyrektora Gimnazjum [...] w R.. Podniósł, że zarządzenie zostało wydane w konsekwencji wydania Zarządzenia Nr [...] Prezydenta Miasta R. z dnia [...]r. w sprawie odwołania N. M. ze stanowiska dyrektora Gimnazjum [...] im. [...] w R. przy ul [...]. Organ nadzoru podkreślił, że konkurs na dyrektora szkoły/zespołu szkół ogłasza się, a następnie ustala regulamin jego przeprowadzenia, tylko w związku z wakatem na tym stanowisku. Konieczność obsadzenia stanowiska może mieć z kolei miejsce bądź ze względu na upływ kadencji, na jaką powierzono dyrektorowi stanowisko (art. 36a ust. 13 ustawy), bądź też w związku z jego odwołaniem przez organ prowadzący w trybie art. 38 ust. 1 ustawy. Wskazał, że Zarządzeniem Nr [...] z dnia [...]r. Prezydent Miasta R. odwołał N. M. ze stanowiska Dyrektora Gimnazjum [...] im. [...], powołując się na art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy, który daje prawo do odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w trakcie roku szkolnego bez wypowiedzenia, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty. Podkreślił, że wobec zarządzenia Nr [...] Prezydenta Miasta R., w dniu [...]r. wydane zostało rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność zarządzenia w sprawie odwołania N. M. ze stanowiska Dyrektora Gimnazjum [...], jako sprzecznego z art. 38 ust. 1 pkt 2 wyżej wymienionej ustawy. W tym zakresie podniósł, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalił się pogląd, iż pojęcie "szczególnie uzasadnionego przypadku" w rozumieniu art. 38 ust. 2 ustawy o systemie oświaty, powinno być rozumiane wąsko i oznacza ono takie sytuacje, w których nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego zaniechania jego czynności z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego. Zagrożenie musi przy tym być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę. Organ nadzoru dodał, że w wyroku z 19 listopada 2010 r. (sygn. akt I OSK 1530/10, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że użyte przez ustawodawcę sformułowanie "inne uzasadnione przypadki" choć daje właściwemu organowi pewną swobodę w podejmowaniu decyzji to jednak decyzja ta nie może mieć cech dowolności, co oznacza, że musi być ona wyczerpująco uzasadniona. W uzasadnieniu tym organ obowiązany jest wykazać, mając na uwadze wąską interpretację tego pojęcia, z jakich powodów w taki, a nie inny sposób, skorzystał z uznania administracyjnego i na czym polega w tej konkretnej sprawie "szczególnie uzasadniony przypadek". Nie wszystkie bowiem zastrzeżenia do pracy dyrektora szkoły mogą uzasadniać zastosowanie trybu odwołania ze stanowiska bez wypowiedzenia, przewidzianego w powołanym przepisie, w czasie trwania roku szkolnego. Tryb odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego przewidziany w omawianym przepisie może być uzasadniony albo nagłym zdarzeniem powodującym niemożność pełnienia stanowiska kierowniczego, ewentualnie naruszeniem prawa, które musi być na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, gdyż stanowi zagrożenie dla interesu publicznego. Pojęcie "przypadki szczególnie uzasadnione" jest pojęciem ogólnym, niedookreślonym, lecz z pewnością nie dotyczy negatywnej oceny pracy i negatywnej oceny wykonywanych zadań przez nauczyciela, gdyż te okoliczności zostały unormowane w innym przepisie, tj. art. 38 ust. 1 pkt 1b ustawy o systemie oświaty. Organ nadzoru podniósł, że w innym wyroku, z 9 lipca 2010 r. (sygn. akt I OSK 525/10, publ. www.orzeczenia.nsa.gov.pl) NSA stwierdził, że zgodnie z wykładnią przyjętą przez orzecznictwo sądowe, owe "szczególnie uzasadnione przypadki" muszą mieć taką postać, iż uniemożliwiają nauczycielowi dalsze sprawowanie funkcji kierowniczej z przyczyn od niego niezależnych lub leżących po jego stronie, co pozbawia placówkę realnego kierownictwa i uniemożliwia jej efektywne funkcjonowanie, tj. realizację zadań w zakresie nauczania i wychowania. W podsumowaniu Wojewoda podkreślił, że wskazane orzeczenia pokazują dobitnie, iż okoliczności uzasadniające odwołanie dyrektora bez wypowiedzenia w czasie roku szkolnego muszą mieć charakter na tyle poważny, że dalsze pełnienie funkcji przez tę konkretną osobę powoduje istotne zagrożenie dla dalszego funkcjonowania jednostki oświatowej. Następnie wskazał, że w jego ocenie, żadna z okoliczności podanych w uzasadnieniu Zarządzenia Prezydenta Miasta R. Nr [...] z [...]r, nie uzasadniała odwołania N. M. ze stanowiska Dyrektora Gimnazjum [...] im. [...] w R.. Podniósł, że w szczególności żaden z podanych przez Prezydenta powodów odwołania, nie skutkował koniecznością natychmiastowego zaprzestania pełnienia przez dyrektora jego funkcji. Dodał, że konsekwencją takiego stanowiska organu nadzoru było wydanie w dniu [...]r. rozstrzygnięcia nadzorczego Nr [...] stwierdzającego nieważność zarządzenia Nr [...]. Wskazał, że stwierdzenie nieważności tego zarządzenia spowodowało, iż wydanie Zarządzenia Nr [...] z dnia [...]r w sprawie ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora Gimnazjum [...] w R., którego dotyczy niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze, stało się bezprzedmiotowe.