Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 18 listopada 2009 r., sygn. II SA/Go 705/09

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Szumilas Sędziowie Sędzia WSA Mirosław Trzecki (spr.) Sędzia WSA Maria Bohdanowicz Protokolant referent Adam Janas po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2009 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego na uchwałę Rady Miejskiej z dnia [...]r., nr XII/112/08 w sprawie ustalenia opłat za świadczenia publicznych przedszkoli w Gminie w zakresie przekraczającym podstawy programowe I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w części obejmującej § 2, § 3 i § 7, II. ustala, że zaskarżona uchwała w części określonej w pkt I nie podlega wykonaniu.

Uzasadnienie

Rada Miejska, z powołaniem się na przepis art. 14 ust. 5 w związku z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.) - nazywaną dalej ustawą o systemie oświaty, podjęła w dniu [...] stycznia 2008r. uchwałę Nr XII/112/08 w sprawie ustalenia opłat za świadczenia publicznych przedszkoli w Gminie w zakresie przekraczającym podstawy programowe.

W myśl § 2 w/w uchwały opłata za świadczenia publicznych przedszkoli wykraczające poza podstawę programową wychowania przedszkolnego wynosi 150 zł miesięcznie. W § 3 ustalono, że opłata nie obejmuje kosztów wyżywienia oraz kosztów zajęć dodatkowych, w szczególności nauki języków obcych i rytmiki. Natomiast stosownie do § 7 uchwały opłata określona w § 2 ulega obniżeniu o 15 % za drugie i każde następne dziecko uczęszczające do tego samego przedszkola.

Na uchwałę Nr XII/112/08 Rady Miejskiej z dnia [...] stycznia 2008r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. złożył Prokurator Rejonowy, domagając się stwierdzenia jej nieważności w części obejmującej § 2 i § 7. Prokurator zarzucił w/w uchwale w zaskarżonym zakresie istotne naruszenie prawa w szczególności art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty.

Skarżący podkreślił na wstępie, iż zgodnie z przepisem art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym radzie gminy przysługuje prawo stanowienia prawa miejscowego obowiązującego na obszarze gminy jedynie na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach. W art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty ustawodawca przyznał radzie gminy kompetencję do ustalania opłat za świadczenia prowadzonych przez gminę przedszkoli publicznych, jednakże z uwzględnieniem art. 6 pkt 1 tejże ustawy, tj. z zastrzeżeniem, iż przedszkole publiczne musi prowadzić bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstaw programowych wychowania przedszkolnego. Z powyższego skarżący wywiódł, iż nauczanie i wychowanie odbywa się w ramach podstawy programowej i jest bezpłatne, natomiast za świadczenia publicznych przedszkoli wykraczające poza podstawę programową wychowania przedszkolnego dozwolone jest pobieranie opłat. Jednakże niezbędne jest przy tym określenie rodzaju świadczeń, które są odpłatne i wysokości opłaty odpowiadającej każdemu z tych świadczeń. Za niewystarczające uznał Prokurator wskazanie w uchwale, iż są to koszty zajęć opiekuńczo-wychowawczych realizowanych w zakresie przekraczającym podstawy programowe. Ponadto określenie opłaty tak jak uczyniła to Rada Miejska w § 2 zaskarżonej uchwały powoduje przyjęcie jednej sztywnej opłaty, nakładającej na rodziców (opiekunów) obowiązek ponoszenia jej w każdym przypadku korzystania przez dziecko z wychowania przedszkolnego, niezależnie od tego czy konkretne dziecko korzysta w ogóle z dodatkowych świadczeń i w jakim rozmiarze. Natomiast obowiązkiem organu samorządu terytorialnego uchwalającego opłatę za usługi przedszkolne, jak zaznaczył skarżący, jest wykazanie, iż wysokość obowiązku pieniężnego nałożonego na rodzica dziecka korzystającego z usług przedszkola publicznego pozostaje w związku z przyczynowym z oferowaną mu usługą, a przy ustalaniu omawianej opłaty konieczne jest szczegółowe wykazanie za jakiego rodzaju świadczenia opłata jest żądana i co się na opłacane świadczenie składa. Sposób ustalenia w/w opłaty winien być przekonujący, oparty na kalkulacji ekonomicznej, a argumentacja za nim przemawiająca racjonalna i stosownie uzasadniona. Zgodnie z powyższym gdyby opłaty za świadczenia przedszkoli przekraczających podstawę programową zostałyby ustalone przez Radę Miejska z uwzględnieniem zasady ekwiwalentności i odpowiednio skalkulowane to możliwe byłoby uznanie takiej uchwały za zgodną z regulacjami rangi ustawowej. Na poparcie swojego stanowiska zawartego w skardze Prokurator powołał się na bogate orzecznictwo sądów administracyjnych w tym samym przedmiocie.