Postanowienie SN z dnia 25 czerwca 2019 r., sygn. II PK 183/18

Jeśli umowa wykazuje cechy wspólne dla co najmniej dwóch różnych rodzajów (typów) umów (umowy o pracę i umowy prawa cywilnego), to w celu dokonania jej właściwej kwalifikacji prawnej należy posłużyć się metodą typologiczną, polegającą na rozpoznaniu i wskazaniu cech przeważających i dominujących w łączącym je stosunku prawnym.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Franczak

w sprawie z powództwa K.P. przeciwko M.H. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo - Usługowa "E." M.H. o ustalenie istnienia stosunku pracy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 25 czerwca 2019 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 23 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII Pa [...],

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2018 r. zmienił, zaskarżony apelacją pozwanej M.H., prowadzącej działalność gospodarczą jako Firma Handlowo-Usługowa ,,E." M.H., wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 27 czerwca 2017 r. w jego punkcie 1 w ten sposób, że oddalił powództwo K.P. o ustalenie istnienia stosunku pracy; w jego punkcie 2 w ten sposób, że nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa-Sąd Rejonowy w G., w jego punkcie 3 w ten sposób, że zasądził od powoda na rzecz pozwanej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w pierwszej instancji (pkt 1) oraz orzekł o kosztach postępowania odwoławczego (pkt 2).

Sąd Okręgowy, podzielając ustalenia faktycznie poczynione przez Sąd pierwszej instancji, dokonał ich odmiennej oceny prawnej, przyjmując, że zawarta między stronami umowa zlecania, a następnie umowa o współpracy w zakresie promocji i pośrednictwa, wykazywały wprawdzie pewne cechy stosunku pracy uwypuklone przez Sąd Rejonowy (określanie przez pozwaną miejsc prowadzenia prezentacji, sposobu ich przeprowadzenia, godzin ich rozpoczęcia, sprawowanie sporadycznego nadzoru, egzekwowanie udziału w szkoleniach, wprowadzenie obowiązku przedstawienia zaświadczeń lekarskich, potwierdzających niezdolność do udziału w prezentacji oraz udziału w szkoleniu), jednak cechy te same w sobie nie determinowały charakteru łączącego strony stosunku prawnego. W ocenie Sądu Okręgowego, okoliczności faktyczne sprawy, przy zastosowaniu metody typologicznej, przesądzały o zakwalifikowaniu spornego stosunku prawnego jako cywilnoprawny, ponieważ przeważały w nim takie cechy jak: wyraźne uzgodnienie przez strony zawarcia umów cywilnoprawnych, nazewnictwo umów, możliwość zastępstwa powoda inną osobą, brak norm czasu pracy, brak możliwości codziennego wydawania powodowi poleceń i kontrolowania jego pracy, brak ryzyka osobowego, technicznego, gospodarczego i socjalnego po stronie pozwanej, ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej obciążające powoda, sposób ustalenia wynagrodzenia wyłącznie jako wynagrodzenia prowizyjnego, brak prawa do urlopu wypoczynkowego, prawa do wynagrodzenia za czas choroby, zastrzeżenie licznych klauzul umownych niekorzystnych dla powoda. Nie było przy tym podstaw do uznania, że mimo woli obu stron zawarcia umów cywilnych, wyrażonej w chwili kreowania stosunku prawnego, doszło do zmiany tego elementu treści stosunku na skutek odmiennego sposobu realizacji zawartych umów.