Wyrok SN z dnia 24 lutego 2004 r. sygn. III CK 329/02

Publikowanie wypowiedzi będących formą udziału w debacie publicznej na temat faktów lub postaci historycznych stanowi z zasady przejaw dopuszczalnego i prawem chronionego korzystania z wolności wypowiedzi oraz przekazywania idei i poglądów, także wtedy, gdy są one kontrowersyjne i niezgodne z dominującą wersją wydarzeń historycznych. Nie wyłącza to bezprawności działania autora wypowiedzi, jeżeli w jej wyniku doszło do naruszenia dóbr osobistych „postaci historycznych” (lub ich bliskich). Sposób rozstrzygnięcia kolizji pomiędzy tymi dobrami uzależniony jest od konkretnych okoliczności sprawy.

Sędzia SN Tadeusz Żyznowski (przewodniczący)

Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian

Sędzia SN Mirosława Wysocka (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Ireny S.-N., Marii N.-M. i Agnieszki D. przeciwko Ewie L.-M. i Sergiuszowi M. o ochronę dóbr osobistych, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 24 lutego 2004 r. kasacji pozwanych od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 maja 2002 r.

oddalił kasację i zasądził od pozwanych na rzecz powódek kwotę 400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 9 marca 2001 r. Sąd Okręgowy w Lublinie uwzględnił częściowo powództwo Ireny S.-N., Marii N.-M. i Agnieszki D. o ochronę dóbr osobistych, zobowiązując Ewę L.-M. i Sergiusza M. do opublikowania na łamach dzienników „Rzeczpospolita”, „Życie”, „Kurier Lubelski” i „Nowiny Rzeszowskie” oświadczenia następującej treści: „Ewa L.-M. (Ewa K.) jako autorka i współwydawca oraz Sergiusz M. jako współwydawca i wydawca książek pod tytułem >ZaporczycyZaporczycy. Relacje,Tom lZaporczycy. Relacje,Tom llClioStefan

Apelacje obu stron od tego orzeczenia oddalił Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 16 maja 2002 r., podzielając w pełni ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sądu pierwszej instancji. W obszernym uzasadnieniu orzeczenia zostały w pełnym wymiarze zacytowane sporne fragmenty książek oraz przeprowadzona ich szczegółowa analiza; została ona zróżnicowana ze względu na różny charakter utworów - na analizę książki „Zaporczycy 1943-1949”, która była określona przez autorkę jako literatura faktu, oraz na dwa pozostałe tomy, zawierające relacje świadków i uczestników wydarzeń.