Wyrok SN z dnia 4 października 2000 r. sygn. I PKN 70/00

Wręczenie pracownikowi wypowiedzenia umowy o pracę i nagłe pogorszenie się z tego powodu stanu jego zdrowia nie jest wypadkiem przy pracy w pojęciu art. 6 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.).

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera, Walerian Sanetra (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 4 października 2000 r. sprawy z powództwa Zenona C. przeciwko Zakładowi Konfekcyjnemu „T.” w K. o przywrócenie do pracy i ustalenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu z dnia 21 października 1999 r. [...]

oddalił kasację,

zasądził od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Krotoszynie na rzecz adwokat Bożeny N. kwotę 200 zł tytułem nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uzasadnienie

W imieniu Zenona C. wniesiona została kasacja od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu z dnia 21 października 1999 r. [...], którym zmienił wyrok (oddalając jego powództwo) Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Krotoszynie z dnia 11 lutego 1998 r. [...].

Powód Zenon C. wniósł przeciwko Zakładowi Konfekcyjnemu „T.” w K. odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę. W toku postępowania powód sprecyzował żądanie ujmując je alternatywnie i domagając się odszkodowania bądź przywrócenia do pracy, pozostawiając wybór do uznania Sądu. Zenon C. wystąpił przeciwko pozwanemu Zakładowi Konfekcyjnemu „T.” w K. o ustalenie, że wypadek, któremu uległ w dniu 27 marca 1997 r. na terenie pozwanego zakładu, jest wypadkiem przy pracy. W uzasadnieniu pozwu podniósł, że komisja powypadkowa błędnie ustaliła, iż nie uległ wypadkowi przy pracy, podczas gdy w rzeczywistości wskutek wręczenia mu w dniu 27 marca 1997 r. wypowiedzenia umowy o pracę doznał silnego zdenerwowania wymagającego leczenia w Poradni Zdrowia Psychicznego. Strona pozwana argumentowała natomiast, że wręczenie powodowi pisma o wypowiedzeniu umowy o pracę nie stanowi wypadku przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), gdyż nie spełnia warunków wymaganych przez tę ustawę, tj. nagłości zdarzenia, wywołania go przyczyną zewnętrzną i związku tego zdarzenia z pracą. Obie sprawy połączone zostały do wspólnego rozpoznania. Sąd Pracy zasądził od pozwanego Zakładu Konfekcyjnego „T.” w K. na rzecz powoda kwotę 1.797,00 zł tytułem odszkodowania, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Powód zatrudniony był u strony pozwanej w okresie od 8 stycznia 1973 r. do 30 kwietnia 1997 r. na stanowisku wykrawacza. W dniu 27 marca 1997 r. dyrektor pozwanego Zakładu wezwał powoda do swojego gabinetu celem wręczenia mu pisma o rozwiązaniu umowy o pracę. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazał zmniejszenie zatrudnienia w zakładzie w związku ze zmianami organizacyjnymi. Powód po przeczytaniu pisma zwrócił je dyrektorowi odmawiając jego przyjęcia i żądając przesłania go pocztą. Po opuszczeniu gabinetu dyrektora udał się do lekarza zakładowego, gdzie otrzymał skierowanie do Poradni Zdrowia Psychicznego w K. Udał się tam niezwłocznie i otrzymał zaświadczenie o niezdolności do pracy od dnia 27 marca 1997 r. do dnia 25 kwietnia 1997 r. Ze sporządzonej opinii sądowo-psychiatrycznej wynika, iż w momencie wręczenia mu wypowiedzenia umowy o pracę powód nie był w stanie świadomie pojąć treści dokonywanej czynności prawnej polegającej na złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli w przedmiocie zwolnienia z pracy. Powód jest pacjentem Poradni Zdrowia Psychicznego w K. od 1990 r. Sąd Pracy uznał, odwołując się do ustalonej w tej mierze linii orzecznictwa Sądu Najwyższego, iż wręczenie pracownikowi pisma zawierającego oświadczenie zakładu pracy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie stanowi nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną i oddalił powództwo w zakresie żądania ustalenia, iż miał miejsce wypadek przy pracy. W kwestii zasadności rozwiązania umowy o pracę Sąd ten przyjął, iż po stronie pracodawcy zachodziły podstawy dla wypowiedzenia powodowi umowy o pracę z powodu zmniejszenia zatrudnienia w związku ze zmianami organizacyjnymi, a zatem z przyczyn dotyczących pracodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.). Jednakże zdaniem tego Sądu powód w dniu wręczenia mu wypowiedzenia umowy o pracę był niezdolny do jej wykonywania (co bez nieusprawiedliwionej zwłoki wykazał udając się jeszcze tego samego dnia do lekarza psychiatry i otrzymując zwolnienie lekarskie obejmujące także dzień 27 marca 1997 r.), a także nie był on w stanie pojąć treści dokonywanej czynności prawnej polegającej na złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli w przedmiocie zwolnienia z pracy. Wobec powyższego Sąd Pracy przyjął, iż wręczenie powodowi wypowiedzenia umowy o pracę naruszyło art. 41 KP i zasądził odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, uznając za niecelowe przywrócenie go do pracy z uwagi na dalszą jego niezdolność do pracy.