Wyrok NSA z dnia 20 czerwca 2012 r., sygn. I OSK 673/12

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie NSA Joanna Banasiewicz (spr.) del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant specjalista Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej U.R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 listopada 2011 r. sygn. akt II SA/Wa 1138/11 w sprawie ze skargi U.R. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 listopada 2011 r. sygn. akt II SA/Wa 1138/11 oddalił skargę U. R. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 marca 2011 r. nr 992700/620/162/201J/SEow w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oraz przyznał wynagrodzenie reprezentującemu skarżącą adwokatowi z urzędu.

W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujący stan sprawy:

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 17 lutego 2011 r. nr 992700/620/125/2011/SEW, po rozpatrzeniu wniosku U. R. z dnia 29 października 2010 r., powołując się na art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), odmówił przyznania wnioskodawczyni świadczenia w drodze wyjątku. W uzasadnieniu organ podał, że powyższe świadczenie może być przyznane ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, a powyższe warunki muszą być spełnione łącznie. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie skarżąca na przestrzeni 48 lat życia, tj. na datę powstania całkowitej niezdolności do pracy udokumentowała jedynie 6 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz nieskładkowych, zaś w ostatnim dziesięcioleciu przypadającym przed powstaniem całkowitej niezdolności do pracy zamiast wymaganych 5 lat do przyznania świadczenia w trybie zwykłym, udowodniono tylko 5 miesięcy okresów składkowych. Ponadto U. R. 18 lat ukończyła w styczniu 1979 r., zaś pierwszą pracę popartą opłacaniem składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe podjęła dopiero w kwietniu 2008 r. W ocenie organu nie zostały wykazane żadne szczególne okoliczności uniemożliwiające skarżącej przezwyciężenie przeszkód w podjęciu zatrudnienia i nabyciu uprawnień do świadczeń na zasadach ogólnych, bowiem w tym okresie nie orzeczono wobec niej całkowitej niezdolności do pracy. Ponadto opieka nad dziećmi, chociaż bardzo pożądana ze względów społecznych, nie stanowi owej szczególnej okoliczności, jest to życiowy wybór pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia, a poświęceniu się wychowaniu dzieci. W sprawie była również oceniana sytuacja materialna, jednakże nie stanowi ona jedynego kryterium przyznawania spornego świadczenia.