Poradnia z zakresu spraw pracowniczych

Jeden z naszych klientów chce zmniejszyć zatrudnienie z przyczyn ekonomicznych. Zamierza zwolnić jedną osobę z trzyosobowego zespołu, gdzie wszyscy pracują na tych samych stanowiskach. Jak sformułować oświadczenie o wypowiedzeniu umowy? Czy wystarczy wskazanie trudnej sytuacji pracodawcy?

Wymogi, jakie powinno spełniać oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę, zostały określone w art. 30 par. 3‒5 kodeksu pracy. Oświadczenie to powinno mieć formę pisemną. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy oraz pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Jak wielokrotnie podkreśla się w orzecznictwie, celem takich wymogów jest umożliwienie pracownikowi obrony przed wypowiedzeniem. Podana przyczyna powinna być dostatecznie skonkretyzowana i jasna przede wszystkim dla pracownika, aby mógł ją kwestionować przed sądem.

Nieco inna sytuacja występuje, gdy pracodawca nie może zarzucić pracownikowi nieprawidłowego wykonywania obowiązków, a przyczyną wypowiedzenia jest likwidacja stanowiska pracy spowodowana np. sytuacją ekonomiczną. Gdy pracodawca wybiera do zwolnienia jedną z kilku osób zatrudnionych na tym samym stanowisku, musi wskazać, jakimi kryteriami się kierował. Jak podkreślił Sąd Najwyższy np. w wyroku z 3 sierpnia 2023 r., sygn. akt III PSKP 51/22, odpowiedź na pytanie, dlaczego rozwiązano stosunek pracy z konkretnym pracownikiem, a pozostawiono w zatrudnieniu inne osoby, powinna tkwić w przyjętych przez pracodawcę kryteriach doboru pracowników do zwolnienia. Dopiero wskazanie tych kryteriów w oświadczeniu o wypowiedzeniu, jako uzupełnienie ogólnie określonej przyczyny rozwiązania stosunku pracy w postaci zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie stanu zatrudnienia, uwidacznia cały kontekst sytuacyjny, w jakim doszło do zwolnienia konkretnej osoby. Pozwala to pracownikowi się zorientować, dlaczego to jemu pracodawca złożył oświadczenie o wypowiedzeniu, oraz podjąć próbę jego podważenia.