Wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 grudnia 2020 r., sygn. II SA/Lu 543/20

Zagospodarowanie przestrzenne; Planowanie przestrzenne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Grymuza Sędziowie Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 grudnia 2020 r. sprawy ze skargi H. D. i M. D. na uchwałę Rady Gminy z dnia [...] r. [...] w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oddala skargę.

Uzasadnienie

Uchwałą z dnia [...] r., [...] Rada Gminy przyjęła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy U. ( [...]). W wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa wniesionym do Gminy U. w dniu [...] r. M. D. powołując się na art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zarzucił, że wydana została z rażącym naruszeniem prawa w części dotyczącej przeznaczenia działki nr ewid. [...] położonej w miejscowości K.. Wyjaśnił, że działka została przeznaczona od drogę o symbolu KDD 44 ( g ), co wyłącza możliwość zabudowy letniskowej, a dla tego celu została zakupiona. Tego rodzaju zabudowa znajduje się w sąsiedztwie i jest oznaczona symbolem 10 ML 29. Działka ma dostęp do drogi powiatowej przez drogi wewnętrzne. W jego ocenie objęcie działki zakazem zabudowy jest ograniczeniem prawa własności nieruchomości. Odpowiadając na wezwanie Rada Gminy w Uchwale z dnia [...] r., Nr [...] nie znalazła podstaw do zmiany stanowiska.

W tym stanie sprawy H. D. i M. D. wnieśli na uchwałę skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W ich ocenie wydana została z przekroczeniem władztwa planistycznego przez naruszenie przepisów regulujących zasady kształtowania ładu przestrzennego w gminie, zakresu i sposobu przeznaczania nieruchomości na określone cele, sposobu ich zabudowy i zagospodarowania oraz zakres dopuszczalnej ingerencji w sferę przysługujących im praw rzeczowych, a w szczególności naruszeniem prawa materialnego tj.: art. 1 ust. 2 pkt 1 i pkt 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w związku z art. 21 ust 1 i art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, przez naruszenie ich praw, polegające w szczególności na nieuwzględnieniu przysługującego im prawa własności, naruszenie zasady proporcjonalności przy ingerowaniu w prawo własności w szczególności przez nierozważanie prymatu prawa własności nad bliżej nieokreślonymi w zaskarżonej uchwale potrzebami interesu publicznego polegającego na budowie drogi publicznej, której budowa nie znajduje żadnego racjonalnego uzasadnienia, a której wytyczenie ma odbyć się kosztem ich nieruchomości oraz art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 2 pkt 1 i 2 w zw. z art. 1 ust. 2 pkt 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przez naruszenie prawa zagospodarowania terenu, do którego mają tytuł prawny, zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem nieruchomości i doprowadzenie do wydzielenia z tej nieruchomości jej części z przeznaczeniem na drogę publiczną w sytuacji, gdy Gmina nie posiada prawa własności nieruchomości w sąsiedztwie przedmiotowej działki, które mogłaby przeznaczyć pod budowę drogi. W ocenie skarżących droga jest zbędna i nie poprawia komunikacji nieruchomości, do których ma być doprowadzona, a które posiadają już dostęp bezpośredni lub pośredni do drogi publicznej. W konsekwencji powoduje to zbędną i nadmierną ingerencję władz Gminy w prawo własności nieruchomości. Ostatecznie wnieśli o stwierdzenie jej nieważności oraz o stwierdzenie nieważności załącznika nr 1 do niej w części dotyczącej działki nr ewid. [...]. W obszernych wywodach uzasadnienia skarżący wyjaśnili, że są właścicielami działki nr [...] o powierzchni 0,0520 ha położonej w miejscowości K. G. [...]. Nabyli ją w [...] r. i wówczas zgodnie z zaświadczeniem Wójta Gminy U. z dnia [...] r. działka ta zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego była przeznaczona pod zabudowę rekreacji indywidualnej. Działka ta powstała z działki nr [...]. Z tej działki oprócz wspomnianej działki zostały wydzielona działki nr [...] i [...] o przeznaczeniu budowlanym. Posiadają również prawo własności w [...] części w działce nr [...] stanowiącej drogę dojazdową do przedmiotowej działki. Ponadto do działek sąsiednich wytyczona jest droga wewnętrzna o nr [...]. Działka skarżących ma również dostęp do drogi publicznej przez działkę nr [...]. Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 4 uchwały działka jest przeznaczona pod zabudowę letniskową o symbolu planu 10ML29. Obecnie wobec nich prowadzone jest postępowania dotyczącego samowoli budowlanej. Po zakupie bowiem działki w 2005 r. przenieśli na nią konstrukcję budynku mieszkalnego, ale nie wiedzieli, że na taką budowę muszą posiadać zezwolenie. W okresie kiedy stawiali na działce budynek, nie było mowy o budowie jakiejkolwiek drogi publicznej, a w szczególności o wydzieleniu tej drogi z ich nieruchomości. Ponadto nikt nie wspominał, że ich nieruchomość wchodzi w działkę nr [...], co spowodowało, że odległość domu od granicy działki wynosi 2 m zgodnie z mapą elektroniczną, a fatycznie na gruncie wynosi 4,17 m i wyznaczona jest ogrodzeniem nieruchomości. Zgodnie z mapą dla celów projektowych, sporządzoną w [...] r. przebieg granicy działki [...] i [...] nie budził żadnych wątpliwości. Na mapie w sposób klarowny zaznaczona są ich granice. Już wówczas na działkach [...] i [...] był postawiony płot, który wyznaczał granicę, od której biegnie droga o szerokości 3 m i której granica od części zachodniej kończy się na dzisiaj postawionym na działce nr [...] ogrodzeniu. Postępowanie dotyczące samowoli budowlanej było prowadzone przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] i zakończyło się wydaniem decyzji nakazującej rozbiórkę domu, z uwagi na to, że odległość budynku z otworami okiennymi wynosi 1,67 m i 1,90 od drogi gruntowej na działce nr [...], planowanej wraz częścią nieruchomości skarżących jako KDD44. Obecnej odległość od drogi gruntowej na działce nr [...] wynosi 4,17 m. Skarżący przekonywali, że powierzchnia działki przeznaczona pod budowę drogi od strony narożnika północno - zachodniego wynosi 11,00 m x 13,00 m. W związku z tym jej powierzchnia zmniejszy się o prawie 1,5 ara i będzie wynosić około 3,80 arów. Tym samym utracili możliwość wykorzystania wskazanej części ich działki zgodnie z dotychczasowym sposobem jej zagospodarowania tj. na zabudowę letniskową. Jednocześnie w znacznym stopniu została im ograniczona możliwość zagospodarowania pozostałej części działki. Nie ma bowiem wątpliwości, że po zmniejszeniu działki zmniejszy się również dopuszczalna powierzchnia jej zabudowy, która zgodnie z planem miejscowym wynosi 15 % powierzchni działki (§ 122 pkt 2 ppkt a). Zaskarżona uchwała wpływa zatem ujemnie na potencjał inwestycyjny oraz perspektywy dalszego obrotu przedmiotową nieruchomością. Wprowadzone ograniczenia rzutują również na jej wartość. Oddziałuje więc na treść uprawnień wynikających z przysługującego im prawa własności, przez co narusza art. 140 Kodeksu cywilnego. Skarżący zwrócili uwagę, że na tle aktualnego podziału ewidencyjnego w miejscowości K., na obszarze jednostek planistycznych 10ML29, wszystkie nieruchomości posiadają zagwarantowany bezpośredni lub pośredni (poprzez drogi wewnętrzne) dostęp do dróg publicznych. Realizacja odcinka drogi na obszarze działki ewidencyjnej nr [...], nie jest zatem uzasadniona potrzebą zapewnienia prawidłowej obsługi komunikacyjnej dla nieruchomości sąsiednich. Jedną z przesłanek dopuszczalności wprowadzenia ograniczenia w sferze prawa własności jest jego niezbędność dla realizacji celu publicznego. Przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym pod drogę powinno być zatem uzasadnione koniecznością zapewnienia prawidłowej obsługi komunikacyjnej lub prawidłowego dostępu do nieruchomości. Budowa drogi publicznej jest zatem niepotrzebna, zwlaszcza że gmina chce tę drogę wybudować ich kosztem przez wydzielenie z ich działki część pod budowę drogi. Poza tym zgodnie z tym planem nieprzekraczalna linia zabudowy od drogi KDD 44 (g) wynosi co najmniej 5 m, zaś bez jej budowy zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 5 wynosiłaby 4 m, co wiązało by się z tym, że skarżący mogliby spełnić kryterium zgodności budowy z miejscowym planem. Zgodnie bowiem z § 10 ust. 1 pkt 4 b ustala się nieprzekraczalne linie zabudowy od linii rozgraniczającej dróg dla nowej zabudowy od dróg oznaczonych symbolem KDD i KDW na 5 m. Zgodnie zaś z § 10 ust. 1 pkt 5 ustala się odległość zabudowy od krawędzi dróg wewnętrznych, nieoznaczonych na rysunku planu, minimum 4,0 m dla dróg o szerokości 6,0 m. Stwierdzenie nieważności uchwały w stosunku do działki nr [...] spowoduje, że będzie możliwa legalizacja samowoli budowlanej. Nie bez znaczenia jest również, że budowa drogi publicznej spowoduje zmniejszenie powierzchni działki i tym samym powierzchni jej zabudowy z około 80 m do około 60 m. To może również spowodować to, że posadowiony budynek może przekraczać dopuszczalną powierzchnię zabudowy i tym samym stanąć na przeszkodzie do legalizacji budowy domu letniskowego.