Wyrok WSA w Opolu z dnia 9 sierpnia 2016 r., sygn. II SA/Op 249/16

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Gocki Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Protokolant St. sekretarz sądowy Mariola Krzywda po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2016 r. sprawy ze skargi T. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 29 października 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania specjalnego zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

T. R., reprezentowany przez ustanowionego z urzędu pełnomocnika, wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 29 października 2015 r., nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Burmistrza Nysy z dnia 6 sierpnia 2015 r., nr [...], którą odmówiono przyznania skarżącemu specjalnego zasiłku celowego na zakup węgla i drewna.

Zaskarżona decyzja wydana została w następującym stanie faktycznym:

Wnioskiem z dnia 23 lipca 2015 r. T. R. zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie o objęcie go pomocą w zakresie przyznania pomocy na zakup opału. Wskazał, że mieszka w lokalu socjalnym, który "po połowie" ogrzewany jest elektrycznie i piecowo, natomiast posiadane środki nie pozwalają na zakup opału w formie węgla i drzewa.

Po przeprowadzeniu w dniu 31 lipca 2015 r. przesłuchania strony, Kierownik Działu Świadczeń Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie, działający z upoważnienia Burmistrza Nysy, decyzją z dnia 29 czerwca 2015 r., nr [...], odmówił przyznania T. R. wnioskowanego świadczenia. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia organ wskazał art. 2, art. 8, art. 39 i art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163), zwanej dalej ustawą. Organ ustalił, że T. R. jest żonaty, lecz pomimo zmiany stanu cywilnego prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe; żona zamieszkuje oddzielnie pod innym adresem - przy ul [...], małżonkowie posiadają całkowitą rozdzielność majątkową, przy czym żona - J. M., przesłuchana w dniu 12 listopada 2014 r. w charakterze świadka, podała do protokołu, że odwiedza męża w ciągu dnia i nocy, gotuje, sprząta i opiekuje się nim. Organ podał poza tym, że w obecnym mieszkaniu socjalnym, w kuchni i łazience nie ma instalacji gazowej, są natomiast dwa piece kaflowe w dwóch pokojach oraz grzejniki elektryczne. Dalej stwierdził, że źródłem utrzymania wnioskodawcy w czerwcu 2015 r. była renta inwalidzka, która po potrąceniach wyniosła 726,71 zł. Suma należności alimentacyjnych na rzecz dwóch synów T. R. stanowiła w czerwcu 2015 r. kwotę 392,72 zł, co wynika z zaświadczenia komornika z dnia 10 lipca 2015 r. Natomiast wydatki za telefon i internet wyniosły 115 zł, za energię elektryczną 140 zł oraz za czynsz i leki odpowiednio 100 zł i 39,84 zł. Ponadto organ odnotował, że z protokołu przesłuchania wnioskodawcy z dnia 31 lipca 2015 r. wynika, że jego problemy zdrowotne poszerzyły się oraz że posiada zadłużenie u znajomych w wysokości 4.000 zł. Wskazał dalej organ, że warunki mieszkaniowe wnioskodawcy są bardzo dobre, mieszkanie jest wyremontowane, zaś z uwagi na panujące dodatnie temperatury nie ma potrzeby ogrzewania mieszkania, stąd zakup opału nie stanowi obecnie niezbędnej potrzeby. Następnie organ stwierdził, że dochód wnioskodawcy przekracza ustawowe kryterium, ustalone zgodnie z art. 8 ustawy o pomocy społecznej, które wynosi 542 zł, zatem wnioskodawca nie kwalifikuje się do otrzymania pomocy w formie zasiłku celowego. Odnosząc się do żądania strony dotyczącego przyznania pomocy w formie specjalnego zasiłku celowego, organ wskazał na wynikającą z art. 2 ustawy zasadę subsydiarności i podkreślił, że osoby zwracające się o pomoc społeczną zobowiązane są przede wszystkim do wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień, zaś rodzaj, forma i rozmiar pomocy muszą być odpowiednie nie tylko do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, ale również do możliwości finansowych Ośrodka. Ze względu na ograniczony budżet, jakim dysponuje organ, przyznawanie pomocy uzależnione jest od liczby osób ubiegających się o pomoc oraz od wysokości środków finansowych przeznaczonych na świadczenia z zakresu pomocy społecznej. Organ stwierdził, że T. R. jest objęty pomocą społeczną od roku 1994, a jego choroba i niepełnosprawność występuje od dłuższego czasu. Posiada stały, comiesięczny dochód z tytułu renty, stąd jego sytuacja nie zmienia się od wielu lat. W związku z tym nie może oczekiwać, że świadczenia z pomocy społecznej staną się regularną formą wspomagania, gdyż zasiłek specjalny nie jest świadczeniem stałym. Ponadto wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim, co zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zobowiązuje małżonków do wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny. Zaznaczył przy tym organ, że T. R. otrzymuje wsparcie od żony, która oświadczyła, iż nie zamieszkuje wspólnie z wnioskodawcą, jednak w ciągu dnia i nocy przebywa w mieszkaniu, sprząta, robi zakupy, jest w stałym kontakcie telefonicznym, pomaga dojść do placówek służby zdrowia, załatwia wspólnie sprawy urzędowe i wykonuje z wnioskodawcą ćwiczenia rehabilitacyjne. Ponadto, żona wnioskodawcy otrzymuje specjalny zasiłek opiekuńczy w związku z opieką nad mężem w wysokości 520 zł miesięcznie, przyznany do 31 października 2015 r. Zdaniem organu, na tle innych osób samotnych, obłożnie chorych i pozbawionych całkowicie wsparcia, sytuacji wnioskodawcy, który porusza się samodzielnie za pomocą kul, nie można uznać za szczególnie uzasadniony, wyjątkowy przypadek. Ponadto organ zauważył, że wnioskodawca od sierpnia 2010 r. nie odebrał przyznanych mu świadczeń z pomocy społecznej, które na dzień wydania decyzji wynoszą 3.800 zł, gdy tymczasem nie wskazał żadnych istotnych przyczyn niepodejmowania tych środków, które mogłyby zostać przez wnioskodawcę przeznaczone na zaspokojenie jego potrzeb. W ocenie organu, oznacza to, że wnioskodawca radzi sobie bez pomocy finansowej OPS, a nieodebrane środki mógłby w każdej chwili wykorzystać na zaspokojenie wskazywanych potrzeb. Zdaniem organu, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy brak jest zatem podstaw do przyznania pomocy w trybie art. 41 ustawy o pomocy społecznej, gdyż nie można sytuacji wnioskodawcy uznać za przypadek szczególnie uzasadniony. Organ przedstawił też szczegółową analitykę rozdysponowania posiadanych środków finansowych na zasiłki celowe w lipcu 2015 r. i wskazał, że dysponował kwotą 60.833 zł, wpłynęło 755 podań o pomoc, w tym 208 wniosków o przyznanie zasiłku celowego. Wysokość zasiłków celowych kształtowała się w granicach 40-250 zł, zaś przeciętna wysokość zasiłku dla rodzin wynosi 80 zł, a dla osób samotnych 50 zł. W lipcu 2015 r. przyznano 464 zasiłki celowe, w tym 22 świadczenia w formie specjalnego zasiłku celowego. Stwierdził ponadto organ, że przyznanie świadczeń z pomocy społecznej nie jest prawem bezwarunkowym i na Ośrodku Pomocy Społecznej nie ciąży obowiązek zaspokojenia wszystkich potrzeb osób ubiegających się o przyznanie pomocy.