Wyrok SN z dnia 17 września 2020 r., sygn. I CSK 614/18

1. Wniosek o miarkowanie kary umownej nie musi zawierać wprost sformułowania, że dłużnik żąda miarkowania kary umownej.

2. Przy stosowaniu instytucji przewidzianej w art. 484 § 2 k.c. ze względu na "słusznościowy" aspekt miarkowania powinno uwzględnić się, że w stosunkach umownych z konsumentami przedsiębiorca ma znaczenie silniejszą pozycję ekonomiczną i w zdecydowanej części przypadków wyłącznie od staranności tej strony zależy terminowość wykonania swojego zobowiązania. Poza tym, co jest szczególnie istotne, to konsumenci jako strony umów słabsze ekonomicznie ponoszą bardziej dolegliwe konsekwencje (ekonomiczne i inne) wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania swoich zobowiązań przez przedsiębiorców.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Krzysztof Pietrzykowski

SSN Krzysztof Strzelczyk

w sprawie z powództwa M. M.-P. i A. P. przeciwko B. sp. z o.o. w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 września 2020 r., skargi kasacyjnej powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 23 marca 2018 r., sygn. akt [...],

uchyla zaskarżony wyrok w punktach: I (pierwszym) w części rozstrzygającej o kosztach postępowania, II (drugim) oraz III (trzecim) i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w [...] do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Pozwem z dnia 1 grudnia 2009 r. oraz po ostatecznym sprecyzowaniu swojego stanowiska w piśmie procesowym z dnia 8 kwietnia 2010 r. i na rozprawie w dniu 28 maja 2010 r., A. P. i M. M. domagali się zasądzenia od pozwanej B. S.A. z siedzibą w W. (obecnie po przekszatałceniu B. Spółka z o.o. w W.) kwoty 239 899 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 grudnia 2009 r., do dnia zapłaty tytułem kary umownej za realizację z opóźnieniami umowy budowy domu jednorodzinnego w W. przy ul. S.. Podnieśli, że umowa przenosząca własność nieruchomości zawierała klauzulę, zgodnie z którą strony oświadczyły, iż nie będą rościć względem siebie żadnych roszczeń z tytułu przedwstępnej umowy sprzedaży w przyszłości, z wyjątkiem roszczeń wynikających z rękojmi i gwarancji. Twierdzili, że oświadczenie woli o zawarciu tej klauzuli w umowie przenoszącej własność złożyli pod wpływem groźby, od którego uchyli się w dniu 21 października 2009 r. składając stosowne oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem groźby. Podnieśli również, iż są konsumentami.