Czy kary umowne i rekompensaty podlegają opodatkowaniu VAT
Kwalifikacja kar umownych i rekompensat budzi problemy interpretacyjne. Opłaty te, stosowane z reguły w przypadku niewłaściwego wykonania zobowiązań, mają bowiem bardzo różny charakter. Dla ustalenia, czy dana czynność podlega opodatkowaniu, konieczne jest rozstrzygnięcie kwestii ekwiwalentności realizowanego świadczenia. Zawsze trzeba ustalić, czy płacący karę otrzymał coś w zamian. Nie wystarczy nazwanie płatności karą, aby nie trzeba było naliczać VAT.
Stwierdzenie, czy zapłata kary umownej lub rekompensaty podlega opodatkowaniu VAT, wymaga przede wszystkim zbadania, czy ta konkretna zapłata może być uznana za płatność za dostawę towarów bądź świadczenie usług w rozumieniu ustawowym.
1. Kiedy dochodzi do dostawy towarów lub świadczenia usług, podlegających opodatkowaniu VAT
Zgodnie z zasadą generalną, wyrażoną w przepisach art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Definicje
Przez dostawę towarów, według art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się zasadniczo przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Świadczeniem usług, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, będzie każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu albo nakazem wynikającym z mocy prawa.