Wyrok SN z dnia 30 maja 2019 r., sygn. V CSK 209/18

Nie sposób podzielić stanowiska kwestionującego możliwość "ważenia dóbr kontrahentów kolejnych umów" czy "stopnia pokrzywdzenia i interesów stron czynności oraz osób trzecich, a także stopnia naruszenia tych interesów w wyniku ustalenia nieważności czynności prawnej". Takie "ważenie" ma swoją podstawę prawną, która wynika z samego art. 58 § 2 k.c. Przepis ten odwołuje się do zasad współżycia społecznego, czyli norm powszechnie uznanych w społeczeństwie lub ewentualnie, w pewnych przypadkach, norm przyjętych w określonych grupach zawodowych lub środowiskowych, a jednocześnie niesprzecznych z ogólnie przyjętymi zasadami. Zasady współżycia społecznego mają charakter obiektywny, tzn. ich funkcjonowanie nie jest uzależnione od subiektywnych przekonań poszczególnych podmiotów prawa. Jednakże treść zasad współżycia społecznego, oddziałująca na wynik zastosowania art. 58 § 2 k.c.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Tomasz Szanciło (przewodniczący)

SSN Beata Janiszewska (sprawozdawca)

SSN Joanna Misztal-Konecka

w sprawie z powództwa Prokuratora Okręgowego w G. przeciwko W. W., D. W. i B. Sp. z o.o. w K. o ustalenie nieważności umów, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 maja 2019 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 9 listopada 2017 r., sygn. akt I ACa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w (...), pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 28 października 2016 r. Sąd Okręgowy w C. oddalił powództwo Prokuratora Okręgowego w G. (dalej: Prokuratora) w sprawie przeciwko W. W., D. W. i B. Sp. z o.o. w K. (dalej: B.) o ustalenie nieważności dwu umów: warunkowej umowy sprzedaży bliżej określonej zabudowanej nieruchomości gruntowej oraz umowy przeniesienia własności tej nieruchomości.

Apelacja Prokuratora od tego orzeczenia została oddalona zaskarżonym obecnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...), opartym na zaaprobowanych i uznanych za własne ustaleniach Sądu Okręgowego. Stosownie do tych ustaleń poprzednimi właścicielami ww. nieruchomości byli M. i Z. B. Zawarli oni umowę z cypryjską spółką B. Limited, której wspólnikami byli M. P. i T. B. W związku z niewywiązaniem się z tej umowy, M. i Z. B. udzielili pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości w zamian za świadczenie niewspółmierne mniejsze od jej wartości. Nieruchomość została nabyta przez spółkę B., którą reprezentował T. B.