Wyrok SN z dnia 8 listopada 2018 r., sygn. II CSK 270/17

Parafiom Kościoła Rzymskokatolickiego położonym na terenie zaboru pruskiego, które po pierwszej wojnie światowej znalazły się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, przysługuje uprawnienie do wystąpienia z roszczeniami przewidzianymi w art. 61 w związku z art. 63 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, dotyczącymi nieruchomości będących wcześniej własnością katolickich gmin kościelnych.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Marian Kocon (przewodniczący)

SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

SSN Karol Weitz

w sprawie z powództwa Parafii Rzymskokatolickiej p.w. [...] w O. przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie [...] o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 listopada 2018 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 18 października 2016 r., sygn. akt I ACa [...]/16,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 29 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w P. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 642 695 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 marca 2016 r., a w pozostałym zakresie oddalił zgłoszone powództwo regulacyjne. Ustalił, że Parafia pod wezwaniem [...] w O. została erygowana w XIV wieku. Posiada osobowość prawną, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej Dz. U. Nr 29, poz. 154, dalej: "u.s.p.k.k."). W księdze wieczystej O., powiat [...] tom I karta 7, prowadzonej dla nieruchomości obejmującej działki nr 77/11, 17, 18, 19, 20, 2, 22 i 33/15 o łącznej powierzchni 2,7745 ha wpisana była w 1946 r. jako właścicielka Katolicka Gmina Kościelna w O. Opisana w protokole z dnia 29 kwietnia 1950 r. nieruchomość ta została przejęta w całości przez Państwo na podstawie ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz. U. Nr 10, poz. 111, dalej: "u.p.p.d.m.r.). Objęto nim także działkę, na której znajduje się budynek kościoła (77/11) oraz użytkowaną częściowo przez organistę (133/15). Decyzją z dnia 30 marca 1989 r. Urząd Wojewódzki w P. wyłączył spod przejęcia działkę oznaczoną pierwotnie jako parcela nr 77/11 o powierzchni 0,10 ha wraz z budynkiem kościoła. Pozostałe przejęte parcele były przedmiotem przekształceń, powstało 36 wymienionych działek. Na działce nr 231/1 stanowiącej własność Skarbu Państwa w użytkowaniu Gminy C. został wzniesiony budynek mieszkalny, w którym znajdują się lokale socjalne. Własnością tej Gminy są działki nr 234, 259/14 i 259/24, nabyte od osób fizycznych, zorganizowano na nich drogę dojazdową wewnętrzną (nr 234) i drogi gminne.