Wyrok SN z dnia 10 lipca 2020 r., sygn. II CSK 550/18

Parafiom Kościoła Rzymskokatolickiego położonym na terenie zaboru pruskiego, które po pierwszej wojnie światowej znalazły się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, przysługuje uprawnienie do wystąpienia z roszczeniami przewidzianymi w art. 61 w zw. z art. 63 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)

SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)

‎SSN Krzysztof Pietrzykowski

w sprawie z powództwa Parafii Rzymskokatolickiej p.w. (…) w M. przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (…) o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 10 lipca 2020 r., ‎skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 23 maja 2018 r., sygn. akt I ACa (…),

1. oddala skargę kasacyjną;

2. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7 500 (siedem tysięcy pięćset) zł, tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 23 maja 2017 r. Sąd Okręgowy w P., w częściowym uwzględnieniu pozwu wniesionego w dniu 19 listopada 2011 r., zasądził od strony pozwanej Skarbu Państwa - Wojewody (…) na rzecz strony powodowej Parafii Rzymskokatolickiej p.w. (…) w M. kwotę 2 333 360 zł, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 maja 2017 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu ustalił, że powodowa Parafia została erygowana w XIV wieku. Od co najmniej 19 listopada 1903 r. Parafia Katolicka w M. była właścicielem nieruchomości o powierzchni 40,7740 ha, co potwierdzały zapisy w księdze wieczystej M., tom II, wykaz 68, z tym że w dniu 18 czerwca 1907 r. odłączono z niej parcelę 441/110, wskutek czego zmniejszyła się powierzchnia pozostałej nieruchomości do 40,6347 ha.

Protokołem przejęcia z dnia 14 kwietnia 1950 r., na podstawie ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz. U. z 1950 r., Nr 9, poz. 87 ze zm.; dalej: „ustawa do dobrach martwej ręki”), przejęto na rzecz Państwa nieruchomość ziemską Gminnej Ziemi Katolickiej w M. zapisaną w księdze wieczystej M., tom II, karta 59 w postaci organistówki, o ogólnym obszarze 1,5395 ha. Z kolei protokołem przejęcia z dnia 15 października 1953 r. na podstawie tej ustawy, przejęto na rzecz Państwa nieruchomość ziemską w M. należącą do Probostwa Katolickiego w M., objętą księgą wieczystą M., tom II, karta 68, zaznaczając, że z ogólnego obszaru 40,6347 ha pozostaje dla proboszcza grunt o powierzchni 3,4490 ha. Ostatecznie na rzecz Państwa przejęto z tej nieruchomości grunt o powierzchni 36,5932 ha, a nie jak określono w protokole 37,1857 ha.