Wyrok SN z dnia 22 listopada 2017 r., sygn. II UK 572/16

W razie złożenia odwołania od decyzji organu rentowego wydanej w trybie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie obowiązuje prekluzja dowodowa, ograniczająca możliwość zgłaszania wniosków dowodowych do etapu postępowania administracyjnego poprzedzającego wydanie tejże decyzji. Ubezpieczony może zatem także w postępowaniu sądowym powoływać się na nowe okoliczności oraz dowody uzasadniające wznowienie postępowania w trybie tego przepisu i rzutujące na jego prawo do wnioskowanego świadczenia.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Andrzej Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Krzysztof Staryk

SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

w sprawie z wniosku Z.R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w [...] o emeryturę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 22 listopada 2017 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego [...] z dnia 26 listopada 2015 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu [...] do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni Z.R. wniosła do Sądu Okręgowego w [...] odwołanie w związku z niewydaniem decyzji w przedmiocie prawa do emerytury przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w [...]. Domagała się przyznania jej prawa do emerytury, ewentualnie zobowiązania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do wydania decyzji o tożsamej treści, a także zasądzenia kosztów procesu według norm ustawowych. Wyrokiem z dnia 30 marca 2015 r. wydanym Sąd Okręgowy w [... ] oddalił odwołanie i odstąpił od obciążania wnioskodawczyni kosztami procesu na rzecz organu rentowego.

Sąd Okręgowy ustalił, iż Z.R. kilkakrotnie ubiegała się o przyznanie jej prawa do emerytury. Decyzją z dnia 2 lutego 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w [... ] odmówił wnioskodawczyni przyznania prawa do emerytury. Od decyzji tej wnioskodawczyni wniosła odwołanie, kwestionując niezaliczenie jej okresu zatrudnienia - pracy nakładczej od 1 września 1980 r. do 31 lipca 1988 r. w DZBR "R." Zakład G. Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2009 r., Sąd Okręgowy w [...] oddalił odwołanie uznając, iż nie ma wystarczających podstaw do uznania ww. okresu za okres składkowy z uwagi na niewykazanie wysokości osiąganego przez wnioskodawczynię wynagrodzenia. Wniesiona od tego wyroku apelacja wnioskodawczyni została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego [...] z dnia 13 sierpnia 2009 r. W grudniu 2011 r. wnioskodawczyni ponownie złożyła wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 5 stycznia 2012 r. organ rentowy odmówił jej prawa do emerytury, wskazując na brak nowych dowodów potwierdzających okresy ubezpieczenia. Decyzja nie została przez wnioskodawczynię zaskarżona. W lipcu 2012 r. wnioskodawczyni wystąpiła do organu rentowego o ponowne rozpoznanie sprawy, powołując się na nowe dowody potwierdzające jej okresy ubezpieczenia. Decyzją z dnia 18 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w [... ] odmówił jej prawa do emerytury. Od powyższej decyzji wnioskodawczyni wniosła odwołanie do Sądu Okręgowego w [...]. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Okręgowy w [...] wyrokiem z dnia 12 lipca 2013 r. uwzględnił częściowo odwołanie, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury, poczynając od dnia 28 lipca 2012 r. Sąd uznał sporny okres pracy chałupniczej wnioskodawczyni w DZBR "R." za okres składkowy. W wyniku rozpoznania apelacji wniesionej od tego wyroku przez organ rentowy, Sąd Apelacyjny [...] wyrokiem z dnia 6 lutego 2014 r., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że odwołanie oddalił. W uzasadnieniu wskazał m.in., że wniosek Z.R. o ponowne rozpoznanie sprawy winien podlegać rozpoznaniu w trybie art. 114 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, tak jak to przyjął Sąd I instancji. Nie zgodził się jednak ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, iż oferowane przez wnioskodawczynię dowody w postaci innych świadków na okoliczność osiąganego wynagrodzenia w Zakładach "R." stanowią nowe dowody w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej. Sporny okres pracy nakładczej był w całości objęty poprzednim postępowaniem sądowym, dlatego też z uwagi na zakres związania treścią poprzedniego prawomocnego wyroku wydanego w sprawie V U .../09 nie była możliwa ponowna ocena tego samego stanu faktycznego. Powołanie nowych świadków na te same okoliczności, jak w poprzednim postępowaniu, nie stanowi istotnego dowodu w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej. Sąd ustalił również, iż organ rentowy skierował bezpośrednio do wnioskodawczyni pismo z dnia 6 czerwca 2014 r. z informacją, iż w związku z zakończonym postępowaniem odwoławczym, w celu ponownego rozpatrzenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego należy złożyć wniosek o emeryturę (druk ZUS Rp-IE) oraz załączyć wymienione dokumenty. Pismem z dnia 8 lipca 2014 r., skierowanym do pełnomocnika wnioskodawczyni, wskazał, iż ponowne rozpatrzenie sprawy emerytalnej w trybie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej może nastąpić po złożeniu stosownego wniosku, powołując się na przytoczone przepisy oraz wskazując, iż do nadesłanego oświadczenia z dnia 14 lutego 2014 r. nie został dołączony wniosek określający roszczenie, w związku z którym zostało ono nadesłane.