Wyrok SN z dnia 9 października 2014 r., sygn. II UK 13/14

Odmienna ocena dowodów dołączonych do wniosku o emeryturę lub rentę (o ustalenie kapitału początkowego), przeprowadzona przez organ rentowy po uprawomocnieniu się decyzji, nie jest okolicznością uzasadniającą wszczęcie z urzędu postępowania o ponowne ustalenie prawa do świadczeń (kapitału początkowego) na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.).

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

SSN Beata Gudowska

SSA Piotr Prusinowski (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku U. G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o wysokość kapitału początkowego, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 października 2014 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 28 czerwca 2013 r.,

I. oddala skargę kasacyjną,

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz wnioskodawczyni U. G. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 10 lipca 2012 r., w którym zmieniono decyzję organu rentowego z dnia 4 listopada 2011 r. w przedmiocie ustalenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonej U. G.

Sąd pierwszej instancji rozpoznając odwołanie wnioskodawczyni ustalił, że U. G. złożyła w dniu 18 września 2003 r. wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Decyzją z dnia 9 września 2005 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił wysokość kapitału początkowego, przy czym do jego wyliczenia nie zaliczył okresów zatrudnienia od dnia 4 września 1992 r. do dnia 9 stycznia 1994 r. oraz od dnia 1 marca 1995 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. Stwierdził, że w tym czasie wnioskodawczyni przebywała na urlopie bezpłatnym. W kolejnej decyzji (zaskarżonej w niniejszej sprawie) z dnia 4 listopada 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej. Podstawę wymiaru i wskaźnik podstawy wyliczył jak poprzednio. Oceniając jednak staż ubezpieczeniowy uznał, że okres od dnia 8 września 1986 r. do dnia 3 września 1992 r. (poprzednio uwzględniony) nie powinien wpływać na wysokość kapitału początkowego. Argumentował, że również w tym okresie ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym. Sąd pierwszej instancji rozpoznając odwołanie ustalił, że U. G. była zatrudniona w Chińsko - Polskim Towarzystwie O./.../ S.A. od dnia 16 października 1972 r. do dnia 28 lutego 1995 r. W okresie zatrudnienia korzystała z urlopów bezpłatnych od dnia 8 września 1986 r. do dnia 3 września 1992 r. oraz od dnia 4 września 1992 r. do dnia 9 stycznia 1994 r., a także od dnia 1 marca 1995 r. do dnia 29 lutego 2004 r. Pierwsza przerwa w pracy spowodowana była jej pobytem za granicą w S. w Chinach wraz z małżonkiem R. G., pracownikiem C. Małżonek ubezpieczonej został skierowany przez ówczesne Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej do pracy w Centrali Chińsko - Polskiego Towarzystwa O./.../ S.A. w S. Sąd Okręgowy wyjaśnił, że Spółka ta została utworzona w 1951 r. w wyniku umowy zawartej między rządem Polski i Chin. Jej założycielem były odpowiednie ministerstwa obu krajów. Przy tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd pierwszej instancji przyjął, że sporny okres trwający od dnia 10 września 1986 r. do dnia 3 września 1992 r. może zostać uwzględniony wnioskodawczyni do ustalenia kapitału początkowego jako okres nieskładkowy. Podstawę prawną do takiego twierdzenia Sąd pierwszej instancji znalazł w art. 174 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 13 ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267). Podkreślił, że zaliczane do okresów zatrudnienia są również okresy, którym w odrębnych przepisach nadano taki status. W tym zakresie powołał się na § 1 pkt 2 uchwały Rady Ministrów Nr 142 z dnia 22 września 1986 r. w sprawie niektórych okresów zaliczanych do okresów zatrudnienia w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (M.P. Nr 30, poz. 240), wydanej na podstawie art. 13 ust. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Zgodnie z jego treścią za okresy zaliczalne do okresów zatrudnienia uważa się również okresy urlopu bezpłatnego oraz okresy przerw w zatrudnieniu, w razie nieudzielenia urlopu bezpłatnego, w odniesieniu do małżonków pracowników delegowanych lub skierowanych do pracy w innych polskich przedstawicielstwach za granicą, w organizacjach i bankach międzynarodowych, przedsiębiorstwach i spółkach z udziałem kapitału polskiego oraz w redakcjach czasopism o charakterze międzynarodowym, jeżeli wyjeżdżają wspólnie z tymi pracownikami za granicę na czas pełnienia tej służby lub wykonywania pracy i jeżeli spełniają warunek określony w § 2. W § 2 uchwały Rady Ministrów zastrzeżono, że okres urlopu bezpłatnego lub przerwy w zatrudnieniu podlega zaliczeniu do okresów zatrudnienia, jeżeli osoba, która korzystała z urlopu bezpłatnego lub przerwy, ma okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 10 lat, gdy chodzi o uprawnienie do emerytury.