Wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2016 r., sygn. II PK 174/15

Pracodawca dokonujący redukcji zatrudnienia w ramach zwolnień grupowych może ustalić, że przebywanie pracownika na długotrwałym urlopie bezpłatnym stanowi kryterium typowania pracowników do zwolnienia.

Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń nr 10/2016

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący)

SSN Romualda Spyt

SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

Protokolant Ewa Wolna

w sprawie z powództwa M. M. przeciwko Ministerstwu [...] o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 6 kwietnia 2016 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 16 grudnia 2014 r.,

I. oddala skargę kasacyjną;

II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

M. M. w powództwie przeciwko Ministerstwu [...] domagał się przywrócenia do pracy oraz zasądzenia jednomiesięcznego wynagrodzenia w kwocie 5.487,43 zł za czas pozostawania bez pracy.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. przywrócił powoda do pracy u strony pozwanej na poprzednich warunkach pracy i płacy oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w kwocie 5.487,43 zł, pod warunkiem podjęcia przez powoda pracy u pozwanego, w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku; a także rozstrzygnął o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony u pozwanego od dnia 5 listopada 1996 r., początkowo na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony, a od dnia 4 lutego 1997 r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy. Powód świadczył pracę w Departamencie [...] i zajmował kolejno stanowisko eksperta, starszego eksperta i głównego specjalisty. 2 lipca 2003 r. pozwany wyraził zgodę na dodatkowe zatrudnienie powoda w charakterze wykładowcy na Wydziale Prawa Uniwersytetu [...]. W okresie od 4 maja 2005 r. powód przebywał nieprzerwanie na urlopie bezpłatnym za wiedzą i zgodą pracodawcy. Wniosek o udzielenie urlopu powód uzasadnił zamiarem zajęcia się w tym czasie działalnością naukową i ubieganiem się o tytuł profesora nadzwyczajnego. 16 stycznia 2006 r. powód złożył kolejny wniosek o udzielenie urlopu bezpłatnego w związku z powołaniem na stanowisko przewodniczącego zarządu Fundacji [...], do czasu odwołania. Pismem z 18 stycznia 2006 r. pozwany wyraził na to zgodę. Następnie powód zwrócił się o przedłużenie urlopu bezpłatnego do 31 grudnia 2011 r., uzasadniając wniosek zamiarem kontynuowania działalności naukowej, zmierzającej do wydania publikacji naukowej. Fakt łączenia działalności naukowej z pracą u pozwanego nie był odosobnioną praktyką u pozwanego; z możliwości tej korzystało wielu pracowników pozwanego Ministerstwa. W 2011 r. w Departamencie [...] pracowało około 30 osób. W tym czasie z innych komórek organizacyjnych pozwanego przeniesiono do tej komórki 3 osoby i zatrudniono 1 osobę z zewnątrz na podstawie umowy o pracę na zastępstwo. Zawierano też umowy zlecenia. 27 kwietnia 2011 r. Dyrektor Generalny [...] wydał zarządzenie, ustalające limity etatowe dla komórek organizacyjnych pozwanego. Dyrektorzy komórek organizacyjnych pozwanego zostali zobowiązani do opracowania kryteriów doboru pracowników do zwolnień grupowych, przeprowadzanych zgodnie z ustawą z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Wykonanie zarządzenia miało na celu ograniczenie zatrudnienia u pozwanego o 10%. W związku z zarządzeniem nr 8 Dyrektora Generalnego z 27 kwietnia 2011 r. pozwany prowadził negocjacje z Organizacją Zakładową NSZZ "Solidarność" Region M. Pracowników [...] RP w przedmiocie ustalenia treści porozumienia dotyczącego zwolnień grupowych. Przy definiowaniu kryteriów doboru pracowników do zwolnień grupowych pracodawca zapewnił przedstawicieli organizacji związkowej, że kryteria doboru do zwolnień w praktyce będą interpretowane przez pracodawcę łącznie, a zaistnienie pojedynczej przesłanki nie będzie wyłączną podstawą wypowiedzenia umowy o pracę. 17 maja 2011 r. pozwany, na podstawie zarządzenia nr 8 Dyrektora Generalnego z 27 kwietnia 2011 r., zawarł z Organizacją Zakładową porozumienie w przedmiocie zwolnień grupowych. W treści porozumienia z 17 maja 2011 r. wskazano następujące kryteria doboru pracowników do zwolnień grupowych: - likwidacja stanowiska pracy lub grupy stanowisk pracy w wyniku zmian organizacyjnych; - odmowa przyjęcia przez pracownika pozostającego w dyspozycji Biura Spraw Osobowych pozwanego złożonej przez pracodawcę propozycji podjęcia obowiązków na wakujących stanowiskach, jeśli posiada odpowiednie kwalifikacje do ich wykonywania; - brak u pracownika pozostającego w dyspozycji Biura Spraw Osobowych pozwanego kwalifikacji do objęcia któregokolwiek z wakujących stanowisk; - posiadanie innego stałego źródła utrzymania lub uprawnienia do uzyskania takiego źródła utrzymania w wysokości miesięcznej nie niższej niż półtorakrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 r., określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 5 października 2010 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę z 2011 r.; - niewystarczające kwalifikacje pracownika, w tym zwłaszcza niedostateczne kompetencje lub umiejętności na danym stanowisku pracy określone w opisie stanowiska pracy lub zakresie obowiązków, których pracownik nie posiada w dniu rozpoczęcia zwolnień grupowych; - negatywne oceny świadczonej pracy, mające w szczególności odzwierciedlenie w aktach osobowych; - nieprzestrzeganie przepisów związanych z wykonywaną pracą lub pragmatyki zawodowej; - długotrwałe pozostawanie na urlopie bezpłatnym, za wyjątkiem urlopów udzielonych w związku z wykonywaniem zadań w administracji rządowej, Kancelarii Prezydenta, Sejmu lub Senatu oraz w organizacjach i instytucjach międzynarodowych, przy uwzględnieniu sytuacji rodzinnej lub losowej.