Wyrok SN z dnia 9 września 2015 r., sygn. III PK 156/14

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, które prawomocnym wyrokiem sądowym zostało uznane za naruszające przepisy o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, może naruszać chronione dobra osobiste pracownika (art. 11¹ k.p.), ale tylko wtedy, gdyby pismo rozwiązujące stosunek pracy zawierało zwroty oczywiście naruszające godność lub inne dobra osobiste, a w szczególności gdyby ewidentnie bezprawne i bezpodstawne zwolnienie z pracy podważało reputację lub renomę zawodową pracownika w sposób prowadzący do utraty zaufania wymaganego do dalszego wykonywania określonego zatrudnienia lub wykorzystania posiadanych kwalifikacji zawodowych do prowadzenia innej działalności gospodarczej albo zawierało zwroty znieważające, obraźliwe, oczywiście nieprawdziwe, poniżające, ośmieszające lub upokarzające pracownika nielegalnie pozbawionego zatrudnienia z zamiarem zawinionego i niezgodnego z prawem (bezprawnego) naruszenia jego chronionych dóbr osobistych, wyrządzenia mu szkody materialnej lub krzywdy niemajątkowej.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący)

SSN Dawid Miąsik

SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Z. B. i M. D. przeciwko "F. " Spółce Akcyjnej w L. o odszkodowanie i zadośćuczynienie , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 września 2015 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w L. z dnia 27 listopada 2013 r.,

uchyla zaskarżony wyrok w pkt 1 i 2 w części zasądzającej od strony pozwanej na rzecz powodów odszkodowania i zadośćuczynienia za naruszenie ich dóbr osobistych i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Pozwana F. S.A. skargą kasacyjną zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 listopada 2013 r. w części zasądzającej na rzecz powoda Z. B. odszkodowanie w kwocie 15.516,55 zł za szkodę majątkową wyrządzoną wskutek naruszenia jego dóbr osobistych oraz zadośćuczynienia w kwocie 35.000 zł za doznaną przezeń krzywdę z tego samego tytułu, a ponadto w części zasądzającej na rzecz powoda M. D. odszkodowanie w kwocie 15.454,65 zł za szkodę majątkową wyrządzoną wskutek naruszenia jego dóbr osobistych i zadośćuczynienia w kwocie 33.000 zł za doznaną przezeń krzywdę z tego samego tytułu. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię: 1. art. 23, 24 i 448 k.c. w związku z art. 300 k.p., przez bezpodstawne przyjęcie, że pozwana rozwiązując stosunki pracy bez wypowiedzenia z winy powodów naruszyła ich dobra osobiste w sposób uzasadniający zasądzenie na ich rzecz odszkodowań i zadośćuczynień z tego tytułu. Tymczasem pozwana działała w przekonaniu co do legalności i zasadności zastosowanego trybu rozwiązania stosunków pracy z powodami, tj. zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i w wykonaniu jej praw podmiotowych, a działania te nie miały na celu wyrządzenia powodom szkody, ale wyłącznie ochronę interesów pozwanej, co wyłączało przesłankę bezprawności, warunkującą odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych (art. 24 § 1 k.c.). Pojęcie "bezprawności" w rozumieniu tego przepisu nie wynika z rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów w rozumieniu art. 56 k.p., ale wymaga przesłanki bezprawności w rozumieniu art. 24 § 1 k.c., tj. wykazania, że zamiarem pozwanej było podanie okoliczności obiektywnie nieprawdziwych w celu poniżenia powodów w opinii publicznej lub narażenia ich na utratę zaufania potrzebnego w działalności menedżerskiej oraz świadomości sprawcy, że przytoczone przezeń okoliczności były nieprawdziwe, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Ponadto art. 23 k.c. i 24 k.c. nie stanowią samodzielnych podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody majątkowe lub krzywdy wyrządzone naruszeniem dóbr osobistych, gdyż odsyłają w tym zakresie do zasad ogólnych, a tym samym powodowie powinni wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 415 k.c., w tym również wysokość szkody oraz działanie pozwanej z zamierzonym (umyślnym) naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, prowadzącym do naruszenia ich dóbr osobistych, 2. art. 23 k.c. i art. 24 k.c. w związku z art. 300 k.p. oraz art. 58 k.p. w związku z art. 56 k.p., przez uznanie, że odszkodowania zasądzane na rzecz powodów na podstawie art. 58 k.p. nie podlegały zaliczeniu na poczet roszczeń odszkodowawczych za naruszenie ich dóbr osobistych, dochodzonych w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. Skarżąca wniosła o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i jego zmianę punkcie 1, przez obniżenie zasądzonej od na rzecz Z. B. kwoty 67.799,71 zł do kwoty 17.283,16 zł oraz w punkcie 2 wyroku poprzez obniżenie zasądzonej na rzecz powoda M. D. kwoty 65.032,81 zł do kwoty 16.578,16 zł oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za wszystkie instancje według norm przepisanych, względnie - o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za wszystkie instancje.