Wyrok SN z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. II CSK 406/10

Zgodnie z art. 3 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego (Dz. U. UE L z dnia 30 czerwca 2000 r.) za główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika w przypadku spółki, której udziały (akcje) należą do osób reprezentujących kapitał zagraniczny (osób zagranicznych) można uznać inne miejsce, niż statutowa siedziba, jeżeli w miejscu tym funkcjonują członkowie organów tej spółki, zwłaszcza zarządu, tam są podejmowane decyzje dotyczące wykonywania praw i obowiązków spółki, w tym dotyczące zawierania umów handlowych i wykonywania zobowiązań finansowych spółki, dokonuje się jej rozliczeń finansowych i prowadzi księgowość, także w ramach powiązań kapitałowych spółki z innymi spółkami pozostającymi w stosunku dominacji i zależności.

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSA Maria Szulc Protokolant Maryla Czajkowska

w sprawie z powództwa Wiesława K. i Grażyny Ś. przeciwko "C." Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Fabryce w Ł. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 lutego 2011 r., skargi kasacyjnej powodów od wyroku Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 11 marca 2010 r.,

1) oddala skargę kasacyjną powodów

2) nie obciąża strony powodowej kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 11 marca 2010 r. Sąd Apelacyjny w P., po rozpoznaniu apelacji pozwanej C. sp. z o.o. w Ł. w sprawie z powództwa Wiesława K. i Grażyny Ś. o zapłatę, zmienił wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia 17 listopada 2009 r. w ten sposób, że w miejsce zasądzonej kwoty 474.672,84 złotych z odsetkami i kosztami postępowania zasądził na rzecz powodów 9.493,46 złotych z odsetkami, oddalając w pozostałej części powództwo i zasądzając od powodów na rzecz pozwanej koszty postępowania za obie instancje.

W sprawie został ustalony następujący stan faktyczny. Powodowie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą Zakład Produkcyjno-Usługowo- Handlowy „K." Export-Import sprzedali pozwanej towary na kwotę dochodzoną pozwem, na które wystawili szereg faktur w okresie od 12 września 2008 r. do 29 września 2008 r. z zaznaczeniem płatności przelewem, towary wydali, nie otrzymując zapłaty ceny. Najpierw pozwem z dnia 1 lipca 2009 r. wnieśli o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, do czego nie było podstaw, więc kolejno Sąd Okręgowy w P. wydał dnia 12 sierpnia 2009 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, a następnie wskutek zaskarżenia orzeczenia sprzeciwem pozwanej ten sam Sąd uwzględnił powództwo w całości i wyrokiem z dnia 17 listopada 2009 r. zasądził żądaną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami postępowania. Sąd pierwszej instancji nie podzielił stanowiska pozwanej, że wytoczenie powództwa przed polskim sądem było niedopuszczalne dlatego, że wyrokiem Sądu Handlowego w Meaux (Francja) z dnia 20 lipca 2009 r., na skutek wszczętego przez pozwaną dnia 1 października 2008 r. postępowania upadłościowego (procedure de sauvegarde) ustalony został i zatwierdzony plan ochronny pozwanej (plan de sauvegarde), określający płatności pozwanej względem wierzycieli przez następne dziesięć lat, co znajdowało oparcie w przepisach francuskiego Kodeksu handlowego (art. L. 622-21) w związku z art. 17 pkt 1 Rozporządzenia WE Nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego (dalej jako Rozporządzenie). W ocenie Sądu, wyrażona w art. 26 Rozporządzenia klauzula porządku publicznego umożliwia odmówienie uznania postępowania upadłościowego wszczętego w innym państwie członkowskim albo wykonanie wydanego w jego toku orzeczenia, jeżeli pozostaje to w oczywistej sprzeczności z jego porządkiem publicznym, w szczególności z jego podstawowymi zasadami lub konstytucyjnie zagwarantowanymi prawami i wolnościami jednostki. Zastosowanie tej klauzuli Sąd pierwszej instancji uzasadnił brakiem materialnoprawnych przesłanek wszczęcia postępowania upadłościowego wobec pozwanej przed sądem francuskim. W szczególności chodziło o wszczęcie i prowadzenie tego postępowania nie bezpośrednio ze względu na niewypłacalność pozwanej Spółki, tylko z powodu trudności z wypłacalnością grupy kapitałowej C., mającej ten związek z pozwaną, że - jak ustalił Sąd francuski - wszystkie udziały pozwanej należą do jednego wspólnika - niemieckiej spółki N. GmbH, której z kolei wyłącznym udziałowcem jest Spółka N., a ta ostatnia w 90% stanowi własność Spółki C., skupiającej szesnaście spółek z różnych krajów powiązanych z nią kapitałowo i której wspólny dla nich, główny ośrodek działalności znajduje się w miejscowości L. we Francji. Z tego względu francuski Sąd Handlowy w Meaux uznał się za właściwy do orzekania w przedmiocie upadłości polskiej spółki, wskazując ponadto, że towary wytwarzane przez polską Spółkę „C." są zbywane przede wszystkim na rynku niemieckim i francuskim za pośrednictwem spółek należących do C., a podmioty kredytujące zwróciły się o udzielenie gwarancji wypłacalności do Spółki C., a nie w szczególności do niemieckiej Spółki N., będącej spółką-matką.