Podleganie ubezpieczeniom społecznym i opodatkowanie przychodów pracowników delegowanych do krajów UE

Zasady obejmowania ubezpieczeniami społecznymi w Polsce określa ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Natomiast pierwszeństwo przed jej stosowaniem mają unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które obowiązek tych ubezpieczeń zasadniczo wiążą z krajem wykonywania pracy przez pracowników czy inne osoby ubezpieczone. Dotyczy to również obowiązków podatkowych pracodawcy wobec takich osób. Rozstrzygające znaczenie ma państwo świadczenia pracy i zawarte umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Delegowanie pracowników, w tym obywateli państw trzecich, do innych krajów członkowskich, jest coraz bardziej powszechną praktyką. Wynika z potrzeby rozwoju, w tym wymiany myśli technologicznej, jak również zapotrzebowania na kompetencje czy umiejętności, których brakuje zagranicznym kontrahentom. Wysyłanie pracowników do pracy za granicę ma krótki, przejściowy charakter. Konsekwencją delegowania pracowników (a także innych osób, np. zleceniobiorców czy wykonawców umów o dzieło) są nierzadko dodatkowe obowiązki związane z tym procesem. Dotyczą one sfery ubezpieczeń społecznych i opodatkowania dochodów uzyskanych w kraju delegowania. Przepisy określające te reguły są zasadniczo identyczne w krajach członkowskich/Szwajcarii, a inne w przypadku państw trzecich. Wysyłając pracowników za granicę, trzeba też uwzględnić konieczność stosowania przynajmniej minimalnych przepisów dotyczących zatrudniania i wynagradzania obowiązujących w kraju, w którym praca jest wykonywana.

Należy zwrócić uwagę, że przepisy rozporządzeń regulujących zasady delegowania: (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 mają także zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo, jak również do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu po ich śmierci. Warunkiem zastosowania tych rozporządzeń jest to, aby zamieszkiwali oni legalnie na terytorium państwa członkowskiego i znajdowali się w sytuacji, która pod każdym względem dotyczy więcej niż jednego państwa członkowskiego (art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 z 24 listopada 2010 r. rozszerzającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie (WE) nr 987/2009 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi rozporządzeniami jedynie ze względu na swoje obywatelstwo).