Wyrok SN z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. II CSK 425/10

Orzeczenie sądu państwa członkowskiego o wszczęciu postępowania upadłościowego [upadłość transgraniczna] powinno być, po pierwsze, automatycznie uznane przez wszystkie państwa członkowskie, po drugie, orzeczenie, to powinno być uznane bez badania jego prawidłowości, i po trzecie, orzeczenie to wywołuje we wszystkich państwach członkowskich skutki, które wynikają z prawa państwa wszczęcia postępowania.

Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Wojciech Katner SSA Maria Szulc (sprawozdawca) Protokolant Maryla Czajkowska

w sprawie z powództwa Grzegorza B. przeciwko "C." Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością F. w Ł. o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 lutego 2011 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 3 marca 2010 r.,

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym podpunkt b oraz w punkcie drugim i trzecim, i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w P. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód Grzegorz B. dochodził w postępowaniu nakazowym od „C.” spółki z o.o. z siedzibą w Ł. kwoty 839.531,84 zł z ustawowymi odsetkami od kwot i dat wskazanych w pozwie z tytułu zapłaty za dostarczony towar oraz kwoty 11.476,85 zł z tytułu uiszczonej opłaty w postępowaniu egzekucyjnym.

Sąd Okręgowy nakazem zapłaty z dnia 8 grudnia 2008 r. r. uwzględnił powództwo w całości. Rozpoznając sprawę wskutek zarzutów pozwanego, postanowieniem z dnia 30 marca 2009 r. odrzucił pozew wobec uznania, że zachodzi niedopuszczalność drogi sądowej wobec orzeczenia przez Sąd Handlowy w Meaux o otwarciu postępowania upadłościowego pozwanej spółki. Wskazał, że zgodnie z Rozporządzeniem Rady WE nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego, orzeczenie tego Sądu wywiera bezpośrednie i automatyczne skutki na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a zatem zgodnie z przepisami właściwego w sprawie prawa francuskiego pozwana objęta została zakazem spłaty zobowiązań, a nadto nie może toczyć się przeciwko niej postępowanie o zapłatę zobowiązań, które powstały przed datą wszczęcia postępowania sauvegarde. Wskutek zażalenia powoda Sąd Apelacyjny w P. postanowieniem z dnia 17 czerwca 2009 r. uchylił zaskarżone postanowienie i wskazał, że faktyczny brak jurysdykcji sądu francuskiego w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie może być podstawą do odmowy uznania postępowania upadłościowego wszczętego przed tym sądem w oparciu o klauzulę porządku publicznego (art. 26 rozporządzenia). Klauzula ta może jednak obejmować materialnoprawne przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego. Do podstawowych zasad polskiego porządku prawnego należy możliwość wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników, natomiast nie jest dopuszczalne wszczynanie postępowania z uwagi na niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością innego podmiotu, niż dłużnik. Uznał, że z orzeczenia Sądu Handlowego wprost wynika, iż podstawy wszczęcia postępowania nie stanowiło zagrożenie niewypłacalności pozwanej spółki, a zagrożenie niewypłacalnością grupy C. Konsekwencją byłaby redukcja wierzytelności z przyczyn, których nie można określić jako niewypłacalności dłużnika, a taka sytuacja sprzeciwiałaby się konstytucyjnej zasadzie ochrony prawa własności i innych praw majątkowych, które mogą być ograniczone tylko w drodze ustawy (art. 21 i 64 ust. 1 i 3 Konstytucji). Z powyższych względów przyjął, że brak jest podstaw do uznania wyroku Sądu Handlowego w Meaux z dnia 1 października 2008 r., a w konsekwencji do stosowania prawa francuskiego w zakresie skutków wszczęcia postępowania upadłościowego.