Dzierżawca, który ulepszył rzecz dzierżawioną przed jej zbyciem, ma roszczenie o zwrot wartości ulepszeń do nabywcy

Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 30 września 2005 r. sygn. III CZP 50/05

Sędzia SN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)

Sędzia SN Mirosław Baczyk

Sędzia SN Jacek Gudowski

Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian

Sędzia SN Mirosława Wysocka

Sędzia SN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)

Sędzia SN Kazimierz Zawada

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Bożeny S. przeciwko Państwowemu Przedsiębiorstwu Remontów i Eksploatacji Domów „Ł.” w G. o zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 30 września 2005 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 23 lutego 2005 r.:

„Czy w przypadku zbycia rzeczy dzierżawionej w czasie trwania dzierżawy (art. 678 § 1 w związku z art. 694 k.c.) dzierżawca, który ulepszył rzecz dzierżawioną ma roszczenie o zwrot nakładów do zbywcy czy do nabywcy?”

podjął uchwałę:

Dzierżawca, który ulepszył rzecz dzierżawioną przed jej zbyciem, ma roszczenie o zwrot wartości ulepszeń do nabywcy.

Uzasadnienie

W sprawie jest bezsporne, że powódka, dzierżawiąc zabudowaną działkę, dokonała - za zgodą wydzierżawiającego i na podstawie zezwolenia budowlanego - nakładów w postaci rozbudowy i modernizacji pawilonu handlowego. W czasie trwania dzierżawy działka została zbyta osobie trzeciej. Po zwrocie działki nabywcy powódka zażądała od zbywcy dzierżawionej działki kwoty 64 000 zł z tytułu zwrotu dokonanych nakładów. Umowa dzierżawy nie regulowała kwestii zwrotu nakładów.

Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo. Uznał, że żądanie powódki o zwrot wartości poniesionych przez nią nakładów na rozbudowę i modernizację pawilonu handlowego podlega ocenie na podstawie przepisów art. 676, 677 i 678 § 1 w związku z art. 694 k.c. Zgodnie z tymi przepisami, roszczenie dzierżawcy o zwrot nakładów użytecznych powinno być skierowane przeciwko wydzierżawiającemu (nabywcy), w razie zbycia rzeczy dzierżawionej w czasie trwania dzierżawy nabywca wstępuje bowiem z mocy prawa w miejsce zbywcy, co oznacza przejście na nabywcę wszelkich praw i obowiązków wynikających ze stosunku dzierżawy, z wyjątkiem wyraźnie wyłączonych przez ustawę.