Wyrok NSA z dnia 29 kwietnia 2014 r., sygn. II FSK 1184/12

Interes publiczny to dyrektywa postępowania nakazująca respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej takich jak: sprawiedliwość, równość, bezpieczeństwo i zaufanie obywateli do organów władzy publicznej.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Jerzy Płusa, Sędzia WSA del. Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Protokolant Karolina Zarzycka-Ciołkiewicz, po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 7 marca 2012 r. sygn. akt I SA/Sz 908/11 w sprawie ze skargi M. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 26 sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) odstępuje od zasądzania od M. P. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości, 3) zasądza na rzecz radcy prawnego K. J. od Skarbu Państwa - z kasy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie - kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych wraz z należnym podatkiem od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uzasadnienie

1.1. Wyrokiem z dnia 7 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Sz 908/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę M. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 26 sierpnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości z tytułu podatku od towarów i usług wraz z odsetkami.

1.2. Podstawą rozstrzygnięcia był następujący stan faktyczny: zaskarżoną decyzją z dnia 26 sierpnia 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. odmawiającą M. P. umorzenia zaległości z tytułu podatku od towarów i usług za okresy od grudnia 2011 r. do grudnia 2003 r. w łącznej kwocie 64.183,77 zł wraz z odsetkami za zwłokę. Wniosek o umorzenie zaległości podatkowych skarżący uzasadnił okolicznością powstania tych zaległości na skutek nieszczęśliwych wypadków, braku odszkodowania z tego tytułu oraz naruszenia prawa w postępowaniach przed sądami powszechnymi. Podatnik wskazał, że w jego sprawie został wydany wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Zły stan zdrowia nie pozwala mu uregulować tych zaległości, zaś dochody nie wystarczają na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, w tym zakup leków. Podał, że jego żona jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku i nie korzysta z pomocy społecznej. Skarżący nie może sprzedać udziałów posiadanych w spółce, gdyż zostały zajęte w postępowaniu egzekucyjnym, zaś spółka przynosi straty, lecz nie ma on środków aby ją zlikwidować. W ocenie podatnika, w sprawie zaistniała przesłanka ważnego interesu oraz interesu publicznego umożliwiająca umorzenie tych zaległości przez organ podatkowy. Organ odwoławczy przytaczając treść art. 67a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej (dalej: Ord. pod.) wskazał, że przepis ten ma ten charakter uznaniowy. Umorzenie zaległości ma charakter wyjątkowy i nie może być stosowane w każdym przypadku, gdy podatnik znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Organ przedstawił stan majątkowy, rodzinny i zdrowotny podatnika. Stwierdził, że jakkolwiek zapłata zaległości może wpłynąć na warunki egzystencji podatnika, to o jego możliwościach finansowych nie decyduje jedynie niskie świadczenie rentowe, ale też posiadany majątek w postaci udziałów w spółce z o.o. o wartości 45.000 zł. Majątek ten może stanowić źródło uzyskania środków na uregulowanie zaległości w przyszłości. Ponadto organ wskazał, że przedmiotowe zaległości związane były z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. Jeżeli strona nie regulowała w dłuższym okresie czasu zobowiązań publicznoprawnych, mimo dysponowania środkami finansowymi (nie wskazała bowiem na brak zapłaty należności przez kontrahentów), to zdaniem organu trudno uznać, że zaległości podatkowe spowodowane były nagłą, nadzwyczajną sytuacją. Organ wskazał też na obrotowy, a nie majątkowy charakter podatku, który nie stanowi obciążenia dla samego podatnika, a jedynie dla ostatecznego konsumenta. Podnoszona przez podatnika okoliczność naruszenia prawa do sądu, potwierdzona wyrokiem Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, nie może być utożsamiana z przesłanką wystąpienia nadzwyczajnej okoliczności w postaci interesu publicznego, uzasadniającego udzielenie ulgi w zapłacie zaległości podatkowych. Organ podał, że nie można wykluczyć, że otrzymanie przez stronę ewentualnego odszkodowania od towarzystwa ubezpieczeniowego umożliwi spłatę zaległości. Okoliczność umorzenia postępowania egzekucyjnego wobec podatnika przez komornika sądowego nie przesądza o zasadności umorzenia zaległości podatkowych.