Wyrok NSA z dnia 10 czerwca 2011 r., sygn. I OSK 1146/10

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie: sędzia NSA Anna Łukaszewska - Macioch sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) Protokolant asystent sędziego Wojciech Latocha po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Miasta Poznań od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 maja 2010 r. sygn. akt IV SA/Po 9/10 w sprawie ze skargi Miasta Poznań na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 maja 2010 r. sygn. akt IV SA/Po 9/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddali skargę Miasta Poznań na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] listopada 2009 r. Nr [...] w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.

W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.

Decyzją z dnia [...] lutego 2009 r. Starosta Poznański odmówił L. S. i S. S. zwrotu nieruchomości położonej w Poznaniu, stanowiącej ul. [...], oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka [...], arkusz mapy [...], obręb Z., zapisanej w księdze wieczystej KW nr [...] jako własność Miasta Poznania wskazując, że aktem notarialnym z dnia [...] sierpnia 1976 r. L. i S. S. sprzedali w trybie ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości nieruchomość położoną w Poznaniu przy ul. [...], dla której prowadzona była księga wieczysta KW nr [...], stanowiąca działki nr [...],[...] i [...] o łącznym obszarze 6.43,90 ha, zgodnie z planem realizacyjnym rozbudowy Wytwórni [...] przy ul. [...]. Okoliczność, czy nieruchomość jest obecnie wykorzystana zgodnie z celem, na jaki została wywłaszczona, czy też wykorzystano ją na inny cel, nie mają znaczenia dla wyniku sprawy w przypadku gdy nieruchomość stanowi drogę publiczną w rozumieniu ustawy o drogach publicznych. Powyższa nieruchomość stanowiąca obecnie działkę nr [...] z arkusza mapy [...] obrębu Z. stanowi w części chodnik, który zgodnie z ustawą o drogach publicznych jest częścią drogi przeznaczoną do ruchu pieszych, i zgodnie z opinią Zarządu Dróg Miejskich stanowi od 1 stycznia 2002 r. drogę publiczną - ul. [...], na odcinku od ul. [...] rondo do ul. [...]. Cały obszar przedmiotowej działki znajduje się w liniach rozgraniczających tej ulicy. Jedyna dopuszczalna forma obrotu nieruchomościami zajętymi pod drogi publiczne może polegać na przeniesieniu własności między podmiotami wymienionymi w artykule 2a ustawy o drogach publicznych, wyłącznie w przypadku zmiany przynależności drogi publicznej do dotychczasowej kategorii. W wyniku złożonego odwołania przez L. S. i S. S., Wojewoda Wielkopolski decyzją z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] uchyli decyzję Starosty P. z dnia [...] lutego 2009 r. i sprawę przekazał temu organowi do ponownego rozpatrzenia ze wskazaniem, że na spornej nieruchomości nie została wybudowana droga. W protokołach oględzin oraz pismach Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miasta Poznania podkreślono, że przedmiotowa działka stanowi część projektowanej ulicy [...], jest polną drogą nieurządzoną (nieprzejezdną), porośniętą dziką trawą i pojedynczymi drzewami samosiejkami. Wskazano, że południowa część działki stanowi urządzony chodnik asfaltowy, który jest łącznikiem, dojściem do osiedla. Pozostała część działki stanowi ugór. Na całej długości działki znajdują się urządzenia podziemne uwidocznione na mapie zasadniczej. W świetle zgromadzonego materiału nie są wiarygodne twierdzenia ZDM wyrażone w piśmie z dnia [...] lipca 2007 r. informujące o wykonywaniu na przedmiotowej działce w 1983 r. robót drogowych tj. nawierzchni asfaltobetonowej i chodnika bitumicznego. Wskazuje na to załącznik graficzny do decyzji Kierownika Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miejskiego w Poznaniu z [...] marca 1985 r. nr [...] o zatwierdzeniu planu realizacyjnego ulicy [...] w Poznaniu od ul. [...] do ulicy [...] (obecnie [...]), w którym znajduje się stwierdzenie oznaczone datą [...] października 1994 r., że należy uwzględnić przebieg projektowanego tramwaju i pętli tramwajowej wg załącznika graficznego. Powyższe dotyczyło również chodnika i projektowanych przystanków. Nie znajduje uzasadnienia i potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym stanowisko wyrażone w uzasadnieniu decyzji organu pierwszej instancji, iż okoliczność czy nieruchomość jest wykorzystana zgodnie z celem wywłaszczenia, czy też wykorzystano ją na inny cel, nie mają znaczenia dla wyniku sprawy w przypadku, gdy nieruchomość ta stanowi drogę publiczną. Rozpoczęcie prac związanych z realizacją celu polegającego na wybudowaniu ulicy musi wiązać się z konkretnymi robotami i nakładami inwestycyjnymi wskazującymi na wykonywanie takiego obiektu budowlanego. Nie jest równoznaczne z wybudowaniem ulicy zakopanie na tym terenie kabla wysokiego napięcia. Nie jest również równoznaczne z wykonaniem (wybudowaniem) ulicy jedynie wydzielenie pasa gruntu przeznaczonego pod ulicę. Starosta przy ponownym rozpoznaniu sprawy powinien zatem dokonać bezspornych ustaleń czy na wywłaszczonej nieruchomości w ciągu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, rozpoczęto prace związane z realizacją celu wywłaszczenia. Dopiero bowiem takie stwierdzenie uprawnia organ orzekający do podjęcia decyzji o zwrocie lub odmowie zwrotu nieruchomości. W zaskarżonej decyzji brak takich ustaleń. Ustalenia te dotyczą tylko aktualnego stanu nieruchomości, z których wynika jedynie, że na spornej nieruchomości znajdują się urządzenia infrastruktury podziemnej. Decyzja nie zawiera faktów dotyczących podjęcia w ciągu 7 lat od wywłaszczenia prac związanych z realizacja celu.