Interpretacja indywidualna z dnia 17 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.223.2024.2.JKU

Brak opodatkowania transakcji zbycia nieruchomości wykorzystywanych dla potrzeb produkcji rolnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 4 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania transakcji zbycia nieruchomości wykorzystywanych dla potrzeb produkcji rolnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 czerwca 2024 r. (wpływ 9 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest czynnym rolnikiem zawodowym. Posiada średnie wykształcenie rolnicze (technikum rolne).

To co potrafi, i to czym zajmuje się od najmłodszych lat, to wyłącznie wszelkiego rodzaju prace w ramach gospodarstwa rolnego – uprawa ziemi i hodowla zwierząt. Pan A zajmował się pracami gospodarskimi początkowo, jako pomocnik swoich Rodziców, a później już jako samodzielny gospodarz.

Jako jedyny z rodzeństwa swoje życie zawodowe związał wyłącznie z pracą na roli (uprawą ziemi i hodowlą).

Nigdy nie zamierzał prowadzić pozarolniczej działalności gospodarczej, ani nigdy takiej nie prowadził.

Uważa, bowiem, że jego kwalifikacje oraz dotychczasowe doświadczenie zawodowe wykluczają możliwość zajęcia się czymkolwiek innym niż prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

I właśnie z tego powodu Pan B będąc na łożu śmierci (zmarł w dniu ...) postanowił w celu zachowania pokoleniowego gospodarstwa rolnego przekazać (przepisać) na Wnioskodawcę, tj. na Pana A należące do Jego majątku osobistego gospodarstwo rolne – vide: Akt Notarialny (...) Umowa darowizny i ustanowienie służebności spisany przed notariuszem (…).

Pan A – Wnioskodawca, pomimo tego, że nie był najstarszym synem, otrzymał od swojego Ojca gospodarstwo rolne z zaleceniem jego odbudowy (podniesienia z ruiny), rozwoju i modernizacji. Marzeniem Ojca było, bowiem, aby dla kolejnych pokoleń pozostawić nowoczesne i dobrze prosperującego gospodarstwo rolne.

Natomiast otrzymane przez Wnioskodawcę w darowiźnie gospodarstwo rolne to gospodarstwo całkowicie zaniedbane, do czego przyczyniła się długoletnia, kosztowna choroba ojca, gospodarstwo karłowate stanowiące działki gruntu nr 1 i 2 o łącznej powierzchni (…) ha położone w (…) o słabej klasie gruntów rolnych.

Budynki gospodarskie były bardzo wyeksploatowane – w ramach gospodarstwa rolnego nie było nowoczesnych maszyn rolniczych pozwalających na skuteczną uprawę ziemi.

Realizując, zatem ostatnią wolę Ojca, oraz, aby się utrzymać i stworzyć odpowiednie warunki do opieki nad starszą Matką, jako jedyny kontynuator tradycji rodzinnych Wnioskodawca zmuszony był do przeprowadzenia odbudowy tego gospodarstwa (podniesienia z ruiny), co wiązało się z dużymi nakładami inwestycyjnymi, w tym również rozszerzeniem gospodarstwa poprzez zakup areału gruntów rolnych pod produkcję płodów rolnych.

Aby przyspieszyć realizację swoich planów odbudowy i unowocześnienia gospodarstwa rolnego, w dniu (...) r. Wnioskodawca zawarł umowę inwestycyjną z Panem C. W ramach tej umowy Wnioskodawca otrzymał w latach 2012 – 2019 roku kwotę blisko (…) zł, którą przeznaczał na powiększenie, odbudowę oraz unowocześnienie gospodarstwa rolnego.

Powiększając gospodarstwo rolne, Wnioskodawca kupował grunty, m.in. od Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa Oddział Terenowy w (…), z każdorazowym zastrzeżeniem, że grunty te kupuje w celu powiększenia prowadzonego gospodarstwa rolnego.

W efekcie inwestycji, które poczynił Wnioskodawca udało się do roku 2019 powiększyć gospodarstwo rolne z (...) ha do blisko (...) ha, unowocześnić budynki gospodarskie, zakupić nowy sprzęt rolniczy oraz powiększyć zasoby inwentarza żywego.

Dzięki odbudowie zrujnowanego gospodarstwa rolnego oraz jego unowocześnieniu pojawiła się nadzieja na wystarczającą w przyszłości dochodowość, a co za tym idzie stabilność finansową gospodarza.

Niestety olbrzymia kwota zadłużenia powstałego w następstwie zawartej umowy inwestycyjnej oraz widmo niewypłacalności zmusiły Wnioskodawcę do podjęcia trudnej decyzji o sprzedaży części posiadanych gruntów, aby zapewnić sobie wystarczające środki finansowe na spłatę zobowiązań zaciągniętych tą umową.

Wnioskodawca podjął decyzję o zbyciu wyłącznie części najmniej przydatnych w gospodarstwie rolnym gruntów, które nigdy nie były przez Wnioskodawcę, wykorzystywane dla potrzeb działalności gospodarczej, nie były wydzierżawiane. Wszystkie te nieruchomości nie miały podłączonych mediów, były nieogrodzone.

Stanowiły one teren rolniczy uprawiany przez Wnioskodawcę (uprawa zboża), bądź stanowiły pastwiska.

Dlatego też Wnioskodawca, aby ułatwić i przyśpieszyć sprzedaż wystąpił do organu gminy o wydanie decyzji administracyjnej dokonującej podziału działki nr 2 na mniejsze części, Dodatkowo, wraz z decyzją o podziale Wnioskodawca uzyskał na przedmiotowe nieruchomości decyzję o warunkach zabudowy.

Sprzedażą objęte były następujące działki gruntu rolnego:

-w dniu (...)2019 r. Wnioskodawca sprzedał niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/2 (…),

-w dniu (...)2019 r. Wnioskodawca sprzedał niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/3 i 2/4 (…),

-w dniu (...)2019 r. Wnioskodawca sprzedał niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/1 (…),

-w dniu (...)2019 r. Wnioskodawca sprzedał niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/5 (…),

-w dniu (...)2019 r. Wnioskodawca sprzedał niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/7 (…),

-w dniu (...)2019 r. Wnioskodawca sprzedał niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/6 (…).

W ten sposób Panu A udało się pozostawić w swoim władaniu, jak największą część nieruchomości rolnych.

Przed sprzedażą Wnioskodawca nie ulepszał przedmiotowych nieruchomości, nie grodził ich, nie zmieniał ich ukształtowania gruntu.

Wnioskodawca nie zamieszczał żadnych ogłoszeń w prasie, Internecie, bądź w innych środkach masowego przekazu – jedynie poinformował o zamiarze sprzedaży sąsiadów oraz znajomych.

Jak już wcześniej wskazano, wszystkie sprzedawane przez Wnioskodawcę nieruchomości były przez niego wykorzystywane dla potrzeb produkcji rolnej.

Dzięki zbyciu 6 nieruchomości Wnioskodawca był w stanie spłacić część zobowiązań zaciągniętych w ramach umowy inwestycyjnej.

Niestety w dniu (…) u Wnioskodawcy wybuchł pożar, który de facto doprowadził do całkowitego zniszczenia siedliska – objął on bowiem znaczną część zabudowań gospodarskich oraz mieszkalnych.

(...)

Pomimo ubezpieczenia budynków, kwoty uzyskanego odszkodowania nie pozwoliły na sfinansowanie pełnej odbudowy spalonych oraz uszkodzonych obiektów. Pamiętać również należy, iż poza samymi budynkami ogień strawił wyposażenie, maszyny gospodarskie oraz zapasy pasz oraz materiału siewnego.

Ponadto, Wnioskodawca poza koniecznością sfinansowania odbudowy gospodarstwa rolnego po pożarze, dodatkowo musiał spłacać zaciągnięte zobowiązania (o wysokości od roku 2012 blisko: (…) zł) wynikające z ww. umowy inwestycyjnej zawartej w dniu (...) r. z Panem C.

Środki finansowe uzyskiwane w następstwie zawartej umowy inwestycyjnej od roku 2012 do dnia pożaru przeznaczane były na kapitalny remont i modernizację przejętego po Ojcu gospodarstwa oraz na poszerzenie areału rolnego.

Niestety, w następstwie pożaru, Wnioskodawca praktycznie na nowo musiał odbudować, doinwestowane wcześniej gospodarstwo rolne.

Co prawda Wnioskodawca otrzymywał cykliczne dotacje z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, to jednakże kwoty te przeznaczane były na prowadzenie produkcji rolnej. Otrzymane w latach 2020 – 2022 kwoty dofinansowania o łącznej wysokości (…) zł w zdecydowanej większości przeznaczone zostały na zakup nasion i sadzonek, zakup nawozów sztucznych, zakup paliwa do ciągników rolniczych, zakup energii elektrycznej związany z prowadzoną produkcją rolną, etc.

Wnioskodawca otrzymywał również w latach 2020 – 2022 kwoty ze sprzedaży żywca (w wysokości (…)), jednakże były to kwoty przychodu, a nie dochodu. Wpłaty te przeznaczone były, bowiem na wydatki związane z utrzymaniem sprzedawanych później zwierząt gospodarskich (m.in. na zakup inwentarza żywego, zakup pasz, wydatki na obsługę weterynaryjną, czy energię elektryczną, etc.).

W związku z powyższym Wnioskodawca musiał podjąć kolejny raz trudną decyzję o sprzedaży części posiadanych przez siebie gruntów, albowiem tylko w ten sposób mógł sfinansować:

-odbudowę spalonego gospodarstwa rolnego,

-zakup maszyn rolniczych w miejsce spalonych w wyniku pożaru,

-spłatę zobowiązań zaciągniętych w ramach zawartej umowy inwestycyjnej,

-wydatki związane z utrzymaniem produkcji rolnej,

-wydatki na bieżące utrzymanie Wnioskodawcy, Jego córki i schorowanej Matki.

W tym celu Wnioskodawca sprzedał:

-w dniu (...)2019 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/11 i nr 2/12 (…),

-w dniu (...)2019 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/15 i nr 2/16 (…),

-w dniu (...)2019 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/13 (…),

-w dniu (...)2020 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/20 (…),

-w dniu (...)2020 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego (w udziałach po ½) nr 2/14 i 2/19 (…),

-w dniu (...)2020 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/18 (…),

-w dniu (...)2020 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/23 (…),

-w dniu (...)2021 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 3/11 i 3/15 (…) oraz udział 2/7 w działce nr 3/10 stanowiącej drogę,

-w dniu (...)2021 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 3/16 (…) oraz udział 1/7 w działce nr 3/10 stanowiącej drogę,

-w dniu (...)2021 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 3/12 (…) oraz udział 1/7 w działce nr 3/10 stanowiącej drogę,

-w dniu (...)2021 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 3/9 (…) oraz udział 1/7 w działce nr 3/10 stanowiącej drogę,

-w dniu (...)2021 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 3/13 (…) oraz udział 1/7 w działce nr 3/10 stanowiącej drogę,

-w dniu (...)2021 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 3/10 i 2/21 (…),

-w dniu (...)2022 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 4/16 (…),

-w dniu (...)2022 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 2/8 i 2/22 (…),

-w dniu (...)2022 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 5 i 6/2 (…),

-w dniu (...)2022 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 6/5 (…),

-w dniu (...)2022 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 7 (…),

-w dniu (...)2022 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 8/4 (...) wraz ze służebnością drogową przypisaną do działki nr 8/3,

-w dniu (...)2023 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 8/5 (...) wraz ze służebnością drogową przypisaną do działki nr 8/3,

-w dniu (...)2023 r. niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 8/7 (...) wraz ze służebnością drogową przypisaną do działki nr 8/3,

-w dniu (...)2023 roku niezabudowaną działkę gruntu rolnego nr 8/8 (...) wraz ze służebnością drogową przypisaną do działki nr 8/3.

Wszystkie te nieruchomości nie były ogrodzone. Pan A nie organizował, ani nie finansował również uzbrojenia działek. W momencie sprzedaży nieruchomości te nie posiadały dostępu do mediów, tj. urządzeń i sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnej, sieci energetycznej, gazowej itp.

Wnioskodawca nie organizował sprzedaży w sposób profesjonalny, np. poprzez zamieszczanie ogłoszeń w Internecie, czy w innych środkach masowego przekazu (radio, prasa, telewizja).

Przedmiotowe nieruchomości nigdy nie były przez Wnioskodawcę, wykorzystywane dla potrzeb działalności gospodarczej, nie były wydzierżawiane.

Stanowiły one teren rolniczy uprawiany przez Wnioskodawcę (uprawa zboża), bądź stanowiły pastwiska.

Wnioskodawca nie ulepszał przedmiotowych nieruchomości, nie grodził ich, nie zmieniał ich ukształtowania gruntu.

Wnioskodawca nie zamieszczał żadnych ogłoszeń w prasie, Internecie, bądź innych środków masowego przekazu – jedynie poinformował o zamiarze sprzedaży sąsiadów oraz znajomych.

Aktywność Wnioskodawcy w zakresie sprzedaży posiadanych nieruchomości dokonywana była wyłącznie, jako wyzbywanie się własnego majątku, w celu sfinansowania niezbędnych potrzeb życiowych, w tym funkcjonowania oraz unowocześniania prowadzonego gospodarstwa rolnego. Aktywność ta nie była wykonywana w sposób zorganizowany – Wnioskodawca nie działał tak jak fachowiec – profesjonalny podmiot zajmujący się obrotem nieruchomościami.

Wyzbywanie się przez Wnioskodawcę posiadanych nieruchomości nie było również nastawione na osiąganie zysku (nie była to sprzedaż o charakterze zarobkowym).

(...). Nigdy też nie korzystał z pomocy jakichkolwiek pośredników – biur obrotu nieruchomościami.

(...)

Informacja o tym, że potrzebuje środków na bieżące potrzeby gospodarcze oraz rodzinne rozchodziła się pocztą pantoflową, w najbliższych Jego kręgach.

Pan A nie dokonywał jakichkolwiek kompleksowo zorganizowanych czynności przygotowawczych do sprzedaży niezabudowanych działek gruntu – nie miał takiej potrzeby – chętnych było sporo, a ponadto nie miałby nawet funduszy na finansowanie takich przedsięwzięć.

Jak już wcześniej wskazano, wszystkie sprzedawane przez Wnioskodawcę nieruchomości były przez niego wykorzystywane dla potrzeb produkcji rolnej.

Dzięki zbyciu tych nieruchomości Wnioskodawca był w stanie spłacić kolejną część zobowiązań zaciągniętych w ramach umowy inwestycyjnej, jak również odbudować gospodarstwo rolne po pożarze. Wnioskodawca mógł również zakupić maszyny rolnicze, w miejsce tych, które uległy całkowitemu zniszczeniu w pożarze.

Jak już wcześniej wskazano, do dnia sprzedaży, a niejednokrotnie także i po tym dniu nieruchomości te były uprawiane jako rolne. Zasiewano na nich zboże, lub stanowiły łąki i pastwiska będące źródłem pożywienia dla posiadanych przez A zwierząt hodowlanych.

Ponadto w latach 2019 – 2023 A musiał ponosić wydatki związane ze swoim utrzymaniem oraz z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego w wysokości około: (…) zł. Wnioskodawca ponosił wydatki m.in. na: spłatę zaciągniętych kredytów i pożyczek, zakup wapna nawozowego, zakup nawozów sztucznych, zakup folii do sianokiszonki, zakup paliwa, zakup zwierząt gospodarskich (konie, kury, kaczki, byki, cielęta), wydatki na energię elektryczną, wydatki na utrzymanie dla córki (...), rachunki za media (telefon, Internet, telewizja), wydatki na ubezpieczenie, KRUS, wydatki na lekarstwa oraz rehabilitację na siebie, zakup ciągnika marki (…), zakup przyczepy, zakup rozsiewacza do nawozów, zakup zgrabiarki do siana, zakup pługu do orki, zakup śrutownika do zboża, wydatki na utrzymanie schorowanej Matki, etc.

W latach 2019 – 2023 Wnioskodawca otrzymywał dotacje z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w łącznej kwocie dofinansowania w wysokości (…) zł.

Wnioskodawca otrzymywał również w latach 2019 – 2023 kwoty za sprzedaż żywca w wysokości (…) zł.

Dodatkowo, Wnioskodawca w latach 2019 – 2023 otrzymał dodatek na zakup opału, odszkodowanie oraz zwrot podatku akcyzowego z tytułu zakupu paliwa przeznaczonego do napędzania maszyn rolniczych (łącznie: (…) zł).

Z łącznej kwoty otrzymanych w latach 2019 – 2023 środków finansowych o łącznej wysokości (…) A nie byłby w stanie sfinansować niezbędnych wydatków na funkcjonowanie swojego gospodarstwa rolnego (w tym na pokrycie zaciągniętych zobowiązań).

Wobec powyższego, jak już wcześniej podkreślano, Pan A zmuszony był podjąć decyzję o kolejnej sprzedaży części posiadanych nieruchomości rolnych.

Uzyskane dochody w latach 2019 – 2023 ze sprzedaży opisywanych nieruchomości za łączną kwotę (…) zł. pozwoliły Wnioskodawcy, m.in. na spłatę zobowiązań zaciągniętych w ramach umowy inwestycyjnej, jak również pozwoliły na odbudowę spalonego gospodarstwa rolnego oraz zakup maszyn rolniczych w miejsce zniszczonych w wyniku pożaru. Pokrywały również wydatki na sezonowy wynajem maszyn rolniczych oraz zakup i utrzymanie inwentarza żywego.

Analizując sytuację życiową Pana A, należy podkreślić, iż Wnioskodawca:

a)pierwotnie po otrzymaniu w darowiźnie od Ojca w roku 2011 upadłego gospodarstwa rolnego (ojciec Pana A dokonał tej darowizny na łożu śmierci), Pan A, jako jedyny kontynuator tradycji rodzinnych zmuszony był do przeprowadzenia odbudowy tego gospodarstwa (podniesienia z ruiny), co wiązało się z dużymi nakładami inwestycyjnymi w tym również rozszerzeniem gospodarstwa poprzez zakup areału gruntów rolnych pod produkcję płodów rolnych. Wnioskodawca grunty te kupował m.in. od Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa Oddział Terenowy w (…) z każdorazowym zastrzeżeniem, że grunty te kupuje w celu powiększenia prowadzonego gospodarstwa rolnego. W celu sfinansowania tych zakupów Wnioskodawca zawarł w dniu 15 stycznia 2012 r. umowę inwestycyjną z Panem C),

b)następnie po pożarze, który miał miejsce w roku 2019, i który de facto doprowadził do całkowitego zniszczenia siedliska (domu mieszkalnego oraz budynków gospodarczych), Pan A zmuszony był do całkowitej odbudowy – od zera spalonego gospodarstwa, co wiązało się z jeszcze większymi wydatkami inwestycyjnymi,

c)później Pan A potrzebował dodatkowych środków finansowych (dochody z gospodarstwa rolnego były za małe) w celu unowocześnienia prowadzonego gospodarstwa rolnego poprzez konieczność inwestycji (zakup lub wynajem nowego parku maszynowego niezbędnego w gospodarstwie rolnym, zakup i utrzymanie inwentarza żywego) oraz opłacanie niezbędnych dla rozwoju gospodarstwa usług rolniczych.

W tych wszystkich sytuacjach życiowych Pan A zmuszony był do pozyskana środków finansowych poprzez sukcesywną sprzedaż części posiadanej przez siebie ziemi.

Uzupełnienie wniosku

Ad. 1.

Wnioskodawca nie był i nie jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jak wskazano we Wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca jest czynnym rolnikiem zawodowym. Posiada średnie wykształcenie rolnicze (technikum rolne). To co potrafi, i to czym zajmuje się od najmłodszych lat to wyłącznie wszelkiego rodzaju prace w ramach gospodarstwa rolnego – uprawa ziemi i hodowla zwierząt. Pan A zajmował się pracami gospodarskimi początkowo, jako pomocnik swoich Rodziców, a później już jako samodzielny gospodarz.

Jako jedyny z rodzeństwa swoje życie zawodowe związał wyłącznie z pracą na roli (uprawą ziemi i hodowlą). Nigdy nie zamierzał prowadzić pozarolniczej działalności gospodarczej, ani nigdy takiej nie prowadził.

Ad. 2.

Z tytułu prowadzenia działalności rolniczej Wnioskodawca nie był i nie jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ad. 3.

Do czasu sprzedaży działek, każda ze zbywanych działek wykorzystywana była jako pastwisko (łąka), z którego zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt. Wszystkie sprzedawane przez Wnioskodawcę nieruchomości były przez niego wykorzystywane dla potrzeb produkcji rolnej.

Ad. 4.

Wnioskodawca od początku, tj. od 2011 roku jest rolnikiem ryczałtowym dokonującym dostawy produktów rolnych z hodowli zwierząt gospodarskich m.in. koni, bydła oraz drobiu, korzystającym ze zwolnienia, o którym mowa w przepisach art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie jest zarejestrowany jako podatnik zwolniony w podatku od towarów i usług, ani też nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług, albowiem nie ma takiego obowiązku prawnego.

Ad. 5.

Wszystkie działki, które były przedmiotem sprzedaży, wykorzystywane były do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jak już wcześniej wskazano były to pastwiska (łąki), z których zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt Wnioskodawcy.

Wszystkie zbywane przez Wnioskodawcę nieruchomości były łąkami, z których Wnioskodawca kosił trawę, stanowiącą pokarm dla jego zwierząt gospodarskich.

Ad. 6.

Działki położone w (…), wydzielone z działki nr 2 (tj. działki nr 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/6, 2/7, 2/8, 2/9, 2/11, 2/12, 2/13, 2/14, 2/15, 2/16, 2/18, 2/19, 2/20, 2/21, 2/22, 2/23) Wnioskodawca nabył w drodze umowy darowizny od Ojca, B, która miała miejsce w dniu (...)2011 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A. nr (...).

Działki położone w (…), wydzielone z działki nr 3/2 (tj. działki nr 3/9, 3/10, 3/11, 3/12, 3/13, 3/15, 3/16) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od Agencji Nieruchomości Rolnych w dniu (...)2015 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...).

Działkę nr 4/16 położoną w (…) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od Agencji Nieruchomości Rolnych w dniu (...)2016 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...).

Działkę nr 5 i 6/2 położone w (…) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od Agencji Nieruchomości Rolnych w dniu (...)2017 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego.

Działkę nr 7 położoną w (…) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od D w dniu(...)2020 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego Rep A nr (...).

Działkę nr 6/5 położoną w (…) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od E w dniu (...)2014 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A nr (…).

Działki położone w (...), wydzielone z działki nr 8/1 (tj. działki nr 8/3, 8/4, 8/5, 8/6, 8/7, 8/8) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od F i G w dniu (...)2019 r. – umowa zawarta w formie aktu notarialnego Rep. A nr (…).

Ad. 7.

Nabycie działek nr 2, 7, 6/5, 8/1 przez Wnioskodawcę stanowiło dla Zbywców czynność niepodlegającą opodatkowaniu.

Nabycie nieruchomości od Agencji Nieruchomości Rolnych, tj. działek nr 3/2, 4/16, 5 i 6/2 stanowiło dla zbywcy czynność zwolnioną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Jak już wcześniej wskazano, Nabywca wykorzystywał te działki do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – były to pastwiska (łąki), z których zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt Wnioskodawcy.

Ad. 8.

Z żadnej ze zbywanych działek Wnioskodawca nie dokonywał dostawy (sprzedaży) produktów rolnych. Sprzedane przez Wnioskodawcę działki stanowiły pastwiska (łąki), z których zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt należących do Wnioskodawcy. Siano to było wykorzystywane wyłącznie na potrzeby Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie sprzedawał siana.

Ad. 9.

Dla działek wydzielonych z działki nr 2 (tj. działek nr 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/6, 2/7, 2/8, 2/9, 2/11, 2/12, 2/13, 2/14, 2/15, 2/16, 2/18, 2/19, 2/20, 2/21, 2/22, 2/23) nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Dla działek wydzielonych z działki nr 3/2 (tj. dla działek nr 3/9, 3/10, 3/11, 3/12, 3/13, 3/15, 3/16) nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Dla działki nr 4/6 nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Dla działki 5 i 6/2 nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Dla działki nr 7 nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Dla działki nr 6/5 nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Dla działek wydzielonych z działki nr 8/1 (tj. dla działek nr 8/3, 8/4, 8/5, 8/6, 8/7, 8/8) nie był sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Jedynie dla części działki nr 8/1 (przed podziałem) obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (Uchwała Nr (…)). Zgodnie z w/w uchwałą część działki nr 8/1 przeznaczona była pod tereny infrastruktury elektroenergetycznej (słupy energetyczne) i tereny rolnicze. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego uchwalony został z inicjatywy Gminy (...). Został on uchwalony celem poprowadzenia linii stanowiącej sieć elektro-energetyczną.

Ad. 10.

Na dzień sprzedaży dla działek wydzielonych z działki nr 2 położonej w (…) (tj. działek nr 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/6, 2/7, 2/8) wydana została przez Wójta Gminy (...) decyzja o warunkach zabudowy z dnia (...)2014 r. (znak:. (…)).

Na dzień sprzedaży dla działek wydzielonych z działki nr 2/9 położonej w (…) (tj. działek nr 2/11, 2/12, 2/13, 2/14, 2/15/, 2/16, 2/18, 2/19, 2/20, 2/21, 2/22, 2/23) wydana została przez Wójta Gminy (...) decyzja o warunkach zabudowy z dnia (...)2019 r. (znak: (…)).

Na dzień sprzedaży dla działek wydzielonych z działki nr 3/2 położonej w (…) (tj. dla działek nr 3/9, 3/10, 3/11, 3/12, 3/13, 3/15, 3/16) wydana została przez Wójta Gminy (...) decyzja o warunkach zabudowy z dnia (...)2021 r. (znak: (…)).

Na dzień sprzedaży dla działek wydzielonych z działki nr 8/1 położonej w (...) (tj. dla działek nr 8/3, 8/4, 8/5, 8/6, 8/7, 8/8) wydana została przez Wójta Gminy (...) decyzja o warunkach zabudowy z dnia (...)2022 r. (znak: (…)).

Ww. decyzje zostały wydane na wniosek złożony przez Wnioskodawcę. Tylko w ten sposób Wnioskodawca mógł sprzedać przedmiotowe działki. Przypomnieć należy, iż musiał podjąć decyzję o zbyciu części posiadanych gruntów (wyłącznie części najmniej przydatnych w gospodarstwie rolnym gruntów, które nigdy nie były przez Wnioskodawcę, wykorzystywane dla potrzeb działalności gospodarczej, nie były wydzierżawiane), albowiem tylko w ten sposób mógł sfinansować:

-spłatę zobowiązań zaciągniętych w ramach zawartej umowy inwestycyjnej,

-odbudowę spalonego gospodarstwa rolnego,

-zakup maszyn rolniczych w miejsce spalonych w wyniku pożaru,

-wydatki związane z utrzymaniem produkcji rolnej,

-wydatki na bieżące utrzymanie Wnioskodawcy, Jego córki i schorowanej Matki.

Dla pozostałych działek zbywanych przez Wnioskodawcę (tj. dla działek nr 4/6, 5 i 6/2, 7 oraz 6/5) nie były wydane decyzje o warunkach zabudowy.

Ad. 11.

Nabycie wszystkich działek przez Wnioskodawcę (tj. działki nr 2, działki nr 3/2, działki nr 8/1, działki nr 4/6, działki nr 5 i 6/2, działki nr 7 oraz działki nr 6/5) nie zostało udokumentowane fakturami VAT wraz z wykazanymi kwotami podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie otrzymał przy zakupie przedmiotowych działek faktur VAT.

Ad. 12.

Przy nabyciu zakupywanych nieruchomości (tj. działki nr 2, działki nr 3/2, działki nr 8/1, działki nr 4/6, działki nr 5 i 6/2, działki nr 7 oraz działki nr 6/5) Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wnioskodawca nie wykorzystywał przedmiotowych działek do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca nigdy nie wykonywał czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Sprzedane przez Wnioskodawcę działki stanowiły pastwiska (łąki), z których zbierane było siano stanowiące pokarm dla zwierząt należących do Wnioskodawcy. Siano to było wykorzystywane wyłącznie na potrzeby Wnioskodawcy.

Ad. 13.

Wszystkie nieruchomości, które zostały zbyte przez Wnioskodawcę (tj. działki nr 2, działki nr 3/2, działki nr 8/1, działki nr 4/6, działki nr 5 i 6/2, działki nr 7 oraz działki nr 6/5) zostały wykorzystane wyłącznie do czynności niepodlegających opodatkowaniu. Jak już wcześniej wskazano sprzedane przez Wnioskodawcę działki stanowiły pastwiska (łąki), z których zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt należących do Wnioskodawcy. Siano to było wykorzystywane wyłącznie na potrzeby Wnioskodawcy.

Ad. 14.

Przy zbywaniu każdej z nieruchomości, Wnioskodawca nie zawierał umowy przedwstępnej, o której mowa w art. 389 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w związku z art. 158 ww. ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 389 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. Zgodnie natomiast z art. 158 ww. ustawy Kodeks cywilny, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

Jak już wcześniej wskazano, umów przedwstępnych Wnioskodawca w ogóle nie zawierał.

Ad. 15.

Wnioskodawca nie udzielał nikomu pełnomocnictw w związku ze sprzedażą działek.

Ad. 16.

Wnioskodawca nie występował o wydanie pozwoleń na budowę dla ww. nieruchomości.

Ad. 17.

Przed sprzedażą nieruchomości nie utraciły charakteru rolnego. Do momentu sprzedaży były one wykorzystywane dla potrzeb gospodarstwa rolnego.

Sprzedane przez Wnioskodawcę działki stanowiły pastwiska (łąki), z których zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt należących do Wnioskodawcy.

Ad. 18.

Wnioskodawca nie ponosił żadnych nakładów mających na celu uatrakcyjnienie zbywanych nieruchomości. Przed sprzedażą Wnioskodawca nie ulepszał przedmiotowych nieruchomości, nie grodził ich, nie zmieniał ich ukształtowania gruntu. Wnioskodawca nie zamieszczał żadnych ogłoszeń w prasie, Internecie, bądź w innych środkach masowego przekazu – jedynie poinformował o zamiarze sprzedaży sąsiadów oraz znajomych.

Jedyne koszty, jakie ponosił Wnioskodawca były to opłaty administracyjne związane z wydaniem decyzji o warunkach zabudowy, o których mowa w pyt. nr 10.

Ad. 19.

Z podziału działki nr 2 i działki 2/9 powstały działki nr 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/6, 2/7, 2/8, 2/11, 2/12, 2/13, 2/14, 2/15, 2/16, 2/18, 2/19, 2/20, 2/21, 2/22, 2/23.

W odniesieniu do pozostałych nieruchomości z działki nr 3/2 wydzielone zostały działki nr 3/9, 3/10, 3/11, 3/12, 3/13, 3/15, 3/16 – vide: wydana na rzecz Wnioskodawcy Decyzja Wójta Gminy (...) z dnia (...)2021 r. (znak: (…)).

Natomiast z działki nr 8/1 wydzielone zostały działki nr 8/3, 8/4, 8/5, 8/6, 8/7, 8/8 – vide: wydana na rzecz Wnioskodawcy Decyzja Wójta Gminy (...) z dnia (...)2022 roku (znak: (…)).

Aby zbyć wskazane powyżej nieruchomości Wnioskodawca musiał wystąpić z wnioskiem o podział nieruchomości. Dzięki zbyciu tych nieruchomości Wnioskodawca był w stanie spłacić kolejną część zobowiązań zaciągniętych w ramach umowy inwestycyjnej, jak również odbudować gospodarstwo rolne po pożarze. Wnioskodawca mógł również zakupić maszyny rolnicze, w miejsce tych, które uległy całkowitemu zniszczeniu w pożarze. Bez podziału nieruchomości Wnioskodawca nie mógłby liczyć na szybką sprzedaż nieruchomości, a to uniemożliwiłoby spłatę zaciągniętych zobowiązań przez Wnioskodawcę, jak również odbudowę spalonego gospodarstwa rolnego i zakup nowych maszyn rolniczych w miejsce spalonych w pożarze. Bez tego Wnioskodawca nie byłby w stanie prowadzić gospodarstwa rolnego, które jest jego jedynym źródłem utrzymania.

Ad. 20.

Wnioskodawca nie dokonywał wcześniej sprzedaży innych nieruchomości oprócz wskazanych we wniosku.

Jak już wskazano we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca musiał podjąć trudną decyzję o sprzedaży części posiadanych przez siebie gruntów, albowiem tylko w ten sposób mógł sfinansować:

-odbudowę spalonego gospodarstwa rolnego,

-zakup maszyn rolniczych w miejsce spalonych w wyniku pożaru,

-spłatę zobowiązań zaciągniętych w ramach zawartej umowy inwestycyjnej,

-wydatki związane z utrzymaniem produkcji rolnej,

-wydatki na bieżące utrzymanie Wnioskodawcy, Jego córki i schorowanej Matki.

Ad. 21.

Wnioskodawca posiada gospodarstwo rolne, w skład którego wchodzą nieruchomości o charakterze rolnym. Na chwilę obecną Wnioskodawca nie planuje sprzedaży tych nieruchomości. Wnioskodawca traktuje, bowiem posiadaną ziemię jako kapitał zgromadzony na przyszłość, który docelowo będzie mógł zaspokoić najważniejsze bytowe potrzeby całej Rodziny i przyszłych pokoleń.

Wnioskodawca ma nadzieję, że jego dalsza sytuacja życiowa będzie na tyle dobra, że nie będzie musiał podejmować w przyszłości decyzji o zbyciu posiadanych nieruchomości rolnych.

Pytanie

Czy zbycie przez Wnioskodawcę nieruchomości wykorzystywanych dla potrzeb produkcji rolnej, opisywanych w stanie faktycznym, będzie stanowić, transakcje opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowe transakcje nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług, albowiem będzie to zarząd własnym majątkiem (a konkretniej wyzbywanie się części własnego majątku), który nie będzie mieścił się w definicji działalności gospodarczej, o której mowa w przepisach art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Powyższe transakcje pozostawać będą poza systemem podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści postanowień art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (we właściwych stanach prawnych: do dnia 23 stycznia 2020 r.; tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 2174 z późniejszymi zmianami, do dnia 14 kwietnia 2021 r.; tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r., poz. 106 z późniejszymi zmianami, do dnia 29 kwietnia 2022 r.; tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 685 z późniejszymi zmianami, a od dnia 29 kwietnia 2022 r.; tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r., poz. 931 z późniejszymi zmianami), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 cytowanej powyżej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, o czym stanowi art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle postanowień art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (vide: art. 15 ust. 2 powoływanej ustawy o podatku od towarów i usług).

Artykuł 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług stanowi implementację postanowień przepisu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2007 r., Nr 347 str. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców i osób świadczących usługi włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów. Za działalność gospodarczą uznaje się również wykorzystywanie, w sposób ciągły, własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta zarówno w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach art. 9 ust. 1 ww. Dyrektywy 2006/112/WE ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnika” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 cyt. Dyrektywy 2006/112/WE, państwa członkowskie mogą również uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie zawiera transakcje związane z działalnością gospodarczą w rozumieniu ww. art. 9 ust. 1, w szczególności (…) dostawy działek budowlanych. Przez działkę budowlaną rozumie się każdą działkę nieuzbrojoną lub uzbrojoną, uznaną za budowlaną przez państwa członkowskie.

Wskazać należy, że ustawodawca nie określił wymogów formalnych, którym odpowiadać ma podatnik, aby mógł być uznany za producenta, usługodawcę lub handlowca.

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby (sygn. akt C-180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (sygn. akt C-181/10), cyt.: „Dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej na podstawie prawa krajowego państwa członkowskiego, jeżeli państwo to skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, niezależnie od częstotliwości takich transakcji oraz od kwestii, czy sprzedawca prowadzi działalność producenta, handlowca lub usługodawcy, pod warunkiem że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

Osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej (…) nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112 kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”.

W analizowanej sprawie, jak wskazano w opisywanym stanie faktycznym, Wnioskodawca nie podejmował profesjonalnych czynności marketingowych oraz sam nie działał tak jak profesjonalni (zawodowi) pośrednicy obrotu nieruchomościami. Nie podejmował „aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE”, o których mowa w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby (sygn. akt C-180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (sygn. akt C-181/10).

Wnioskodawca nie korzystał również z usług profesjonalnego pośrednika obrotu nieruchomościami. Nie udzielał również żadnych pełnomocnictw w zakresie czynności sprzedaży nieruchomości.

W myśl, zatem przytaczanego orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Wnioskodawca nie może być uznany za podatnika podatku od wartości dodanej (podatnika podatku od towarów i usług), albowiem czynności przez Niego wykonywane były wykonywane w ramach zarządu własnym majątkiem prywatnym i związane były z wyjątkowymi trudnymi i nie przewidzianymi wydarzeniami losowymi (ciężka choroba ojca, która doprowadziła do kompletnego upadku gospodarstwa rolnego, pożar dobytku oraz konieczność jego odbudowy i modernizacji, tj. dostosowania do obecnych wymogów rynkowych w tym sanitarnych wymaganych przy hodowli zwierząt).

Wnioskodawca realizował, bowiem przysługujące mu na mocy Konstytucji prawo własności – vide: art. 21 w związku z art. 64 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późniejszym sprostowaniem i zmianami).

W tym miejscu wskazać również należy, iż powyższe zostało potwierdzone poprzez bogatą linię orzeczniczą polskich sądów administracyjnych.

W powyższej kwestii, vide: chociażby:

-wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 września 2017 r. (sygn. akt I SA/Po 773/17),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 marca 2017 r. (sygn. akt I FSK 1643/15),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 2015 r. (sygn. akt I FSK 1455/14),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2015 r. (sygn. akt I FSK 1077/14),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 maja 2014 r. (sygn. akt I FSK 811/13),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2015 roku (sygn. akt I FSK 931/14),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 października 2011 r. (sygn. akt I FSK 1536/10),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt I FSK 1658/11),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt. I FSK 1656/11),

-wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 marca 2015 r. (sygn. akt I FSK 1859/13),

-wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 grudnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 730/11).

Z uzasadnień orzeczeń tych jednoznacznie wynika, że nie można uznać za opodatkowane podatkiem od towarów i usług transakcji, w sytuacji, w której osoba fizyczna dokonuje sprzedaży gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby fizycznej. Sądy jednoznacznie podkreślają, iż fakt pojedynczych, czy niepowiązanych zachowań nie przesądza o aktywności handlowca, zaś zarówno podział nieruchomości, jak i ogłoszenia o sprzedaży mogą odnosić się do zarządu majątkiem prywatnym.

Dodatkowo, jak już udowodniono wcześniej Wnioskodawca nie podejmował żadnych działań mających na celu ulepszenie sprzedawanych nieruchomości rolnych w (…), (…) i (…).

Natomiast w stosunku do pozostałych nieruchomości Wnioskodawca musiał podzielić je na mniejsze działki oraz wystąpić z wnioskami o warunki zabudowy, albowiem tylko w ten sposób mógł dokonać ich zbycia.

Dzięki tym sprzedażom, uzyskał On środki finansowe, które mógł przeznaczyć na odbudowę i unowocześnienie gospodarstwa rolnego, jak również sfinansować bieżące potrzeby prywatne związane z utrzymaniem jego samego, jak i jego rodziny.

Na uwagę zasługuje również fakt, iż Wnioskodawca pierwotnie nie zamierzał wyprzedawać posiadanego majątku, jednakże opisywana powyżej trudna Jego sytuacja życiowa (nieprzewidziane wydarzenia losowe) zmusiła go do takich ostatecznych decyzji.

(...)

Dopiero działanie takie jak działanie podmiotu profesjonalnego (działanie zawodowego handlowca) przesądza, iż czynność opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług, co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca, albowiem Pan A, ani nie zamierzał (nie planował) pozbywania się części swojego gospodarstwa rolnego w tym w zdecydowanej części ojcowizny, ani nie działał, jako wykwalifikowany sprzedawca (handlowiec).

Powyższe stanowisko potwierdzone zostało również w licznych Interpretacjach Indywidualnych przepisów prawa podatkowego Ministra Finansów, spośród których wskazać należy:

-Interpretację Indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 grudnia 2017 r. (znak: IPPP1/4512-966/15-4/17/S/KC),

-Interpretację Indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 listopada 2017 r. (znak: 0114-KDIP1-3.4012.397.2017.1.ISK),

-Interpretację Indywidualną Ministra Finansów z dnia 2 lutego 2016 r. (znak: ITPP2/4512-1158/15/AJ).

Czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności przez Wnioskodawcę nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Jedynie w sytuacji, kiedy podmiot podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców czy usługodawców, można mówić o prowadzeniu działalności gospodarczej.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego, treści powołanych przepisów oraz treści powołanego orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadłego w sprawach połączonych Jarosław Słaby (sygn. akt C-180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (sygn. akt C-181/10) oraz sądów administracyjnych, jak również Interpretacji Indywidualnych wydawanych przez Ministra Finansów (bądź Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej) prowadzi do stwierdzenia, iż Wnioskodawca nie zamierzał prowadzić aktywnych działań porównywalnych z działalnością podmiotu profesjonalnie zajmującego się obrotem nieruchomościami.

W związku z tym należy uznać, iż sprzedaż opisanych w stanie faktycznym nieruchomości, których celem było sfinansowanie:

-odbudowy i modernizacji upadłego gospodarstwa rolnego,

-powiększenia areału rolnego,

-odbudowy spalonego gospodarstwa rolnego,

-zakupu maszyn rolniczych w miejsce spalonych w wyniku pożaru,

-spłaty zobowiązań zaciągniętych w ramach zawartej umowy inwestycyjnej,

-utrzymania produkcji rolnej i hodowlanej,

-podstawowego utrzymania Wnioskodawcy, jego córki oraz schorowanej Matki

nie będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a Wnioskodawca nie będzie podatnikiem tego podatku z tytułu wykonania tej czynności.

Całokształt okoliczności transakcji opisanych w stanie faktycznym wskazuje, że sprzedaż będzie przejawem realizacji przysługującego Wnioskodawcy prawa zarządu majątkiem osobistym, a do czynności mieszczących się w ramach tego zarządu przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

Przedmiotowe transakcje sprzedaży nieruchomości nie mogą, być zatem w żadnym wypadku opodatkowane podatkiem od towarów i usług, albowiem będzie to klasyczny zarząd własnym majątkiem (a konkretniej wyzbywanie się części własnego majątku), który nie będzie mieścił się w definicji działalności gospodarczej, o której mowa w przepisach art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Powyższe transakcje pozostawać będą, zatem poza systemem podatku od towarów i usług.

Całokształt okoliczności transakcji opisanych w stanie faktycznym wskazuje, że sprzedaż była przejawem realizacji przysługującego Wnioskodawcy prawa zarządu majątkiem osobistym, a do czynności mieszczących się w ramach tego zarządu przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

Pan A dysponował swoim osobistym majątkiem jedynie wg. zasady dobrego gospodarza (uzasadnionym i racjonalnym działaniem każdego jest troska i dążenie do uzyskania jak największych korzyści finansowych z posiadanego przez siebie majątku w sytuacji konieczności pilnego uzyskania środków na bieżące potrzeby), a jego działanie nie miało jakichkolwiek znamion właściwych dla osoby handlującej nieruchomościami, albowiem Pan A nie miał do tego ani przygotowania fachowego, ani zasobów finansowych oraz czasowych będąc czynnym rolnikiem.

W żadnym wypadku, zatem sprzedaż nieruchomości rolnych nie może być uznana – zdaniem Wnioskodawcy – za działalność gospodarczą, a w konsekwencji podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i to w sytuacji, gdy czynności były wykonywane przez A w ramach zarządu majątkiem prywatnym, które wykonywał On z konieczności sfinansowania potrzeb związanych z odbudową oraz utrzymaniem prowadzonego gospodarstwa rolnego.

Podsumowując, należy dodatkowo podkreślić, iż przy rozważaniu stanu faktycznego i kwalifikacji działań Pana A nie sposób pominąć faktu, iż On jako rolnik z dziada pradziada daleko odbiega od wizerunku przedsiębiorcy, dewelopera robiącego interesy na obrocie terenami budowlanymi.

Posiadanie przez niego ziemi podobnie, jak dla większości rolników jest głęboko zakorzenionym elementem tożsamości, który definiuje Jego rolę w społeczności wiejskiej oraz przynależność do pewnego dziedzictwa rodowego. Stąd jego dążenie, po uzyskaniu od ojca gospodarstwa rolnego do zwiększenia areału poprzez nabywania ziemi pod uprawy. Na sfinansowanie tych działań, podniesienie z ruiny domu i zabudowań gospodarskich oraz zakup maszyn rolniczych pozyskał środki z zawartej z sąsiadem tzw. umowy inwestycyjnej.

Poza spodziewanym efektem ekonomicznym motorem i motywacją jego działania była również ambicja i podniesienie swojego prestiżu społecznego w lokalnym środowisku. W społeczności wiejskiej posiadanie ziemi jest, bowiem kluczowym wskaźnikiem statusu społecznego, a na tym Wnioskodawcy bardzo zależało.

Po pożarze, który strawił cały dobytek, tak starannie przez Niego odbudowywany i rozwijany stanął w obliczu bankructwa. Przepadło to, co z wykorzystaniem pożyczonych pieniędzy ze wspomnianej umowy inwestycyjnej odbudował.

Z tą chwilą wszystkie jego plany i rozpoczęte przedsięwzięcia legły w gruzach.

Tylko dzięki wyjątkowej odporności psychicznej, umiejętności przezwyciężania stresu nie uległ załamaniu i wspierany przez lokalne środowisko podjął trudną walkę o przeżycie. Dzięki podejmowaniu racjonalnych i mądrych decyzji udaje mu się podźwignąć z tej trudnej opresyjnej sytuacji.

To co ocalało z pożogi to ziemia. Jedyne, co mu w tych okolicznościach pozostało to spróbować część tej ziemi korzystnie spieniężyć w celu pozyskania środków na odbudowę tego, co stracił w pożarze. Elementem racjonalnego gospodarowania posiadanymi zasobami w postaci gruntów rolnych było ich podzielenie w celu stworzenia możliwości sukcesywnej sprzedaży tak uzyskanych działek.

Była to dla niego życiowo trudna i bolesna decyzja. Dla rolnika – gospodarza pozbywanie się ziemi zwykle rodzi silny wewnętrzny konflikt moralny przez poczucie winy, że wyzbywa się dziedzictwa pokoleń i zdradza wartości, które są dla niego fundamentalne.

Działanie Wnioskodawcy nie może, być zatem w żadnym wypadku uznane za zorganizowaną i planową działalność gospodarczą – profesjonalny handel ziemią.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych (działek), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Według art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy:

W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.

W myśl art. 15 ust. 5 ustawy:

Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.

Z kolei stosownie do art. 2 pkt 16 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o gospodarstwie rolnym – rozumie się przez to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Zgodnie z art. 2 pkt 19 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o rolniku ryczałtowym – rozumie się przez to rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Stosownie do art. 2 pkt 20 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o produktach rolnych – rozumie się przez to towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c i 1d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.).

Ponadto, w myśl art. 96 ust. 1 ustawy :

Podmioty, o których mowa w art. 15 i art. 15a, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z treści art. 96 ust. 2 ustawy wynika, że:

W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

Stosownie do art. 96 ust. 4 ustawy :

Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług zawierają pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie oraz podatników, którzy prowadzą wyłącznie działalność rolniczą w innych ramach niż gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Wówczas za podatnika jest uważana osoba, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym stanowi art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.

Jak stanowi art. 43 ust. 3 ustawy:

Rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku na podstawie ust. 1 pkt 3, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 i 2.

Natomiast, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 333 ze zm.):

Za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Zwolnienie rolnika ryczałtowego od podatku ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Od podatku zwolnieni są tylko rolnicy ryczałtowi i tylko w zakresie wyraźnie wskazanym w przepisie. Świadczenie usług rolniczych oraz dostawa produktów rolnych przez podmioty inne niż rolnicy ryczałtowi podlega opodatkowaniu. Innego rodzaju działalność prowadzona przez rolnika ryczałtowego, nieuprawniająca go do zwolnienia przedmiotowego (np. działalność handlowa, dostawa produktów rolnych innych niż własnej produkcji, dzierżawa, świadczenie usług innych niż rolnicze), co do zasady podlegać będzie opodatkowaniu wg stawek właściwych dla tych czynności.

Zatem rolnik, w świetle przepisów ustawy, posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Natomiast wykonywanie czynności polegających na świadczeniu usług rolniczych stanowi wykonywanie działalności rolniczej w rozumieniu ustawy. Co istotne, w sytuacji gdy rolnik dokona rejestracji i uzyska miano podatnika podatku VAT czynnego, oznacza to, że prowadzi on działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT według właściwej stawki tego podatku.

W rozpatrywanej sprawie wskazał Pan, że jest Pan czynnym rolnikiem zawodowym. Posiada Pan średnie wykształcenie rolnicze (technikum rolne). Nigdy nie zamierzał Pan prowadzić pozarolniczej działalności gospodarczej, ani nigdy takiej nie prowadził. Z tytułu prowadzenia działalności rolniczej nie był i nie jest Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Od roku 2011 jest Pan rolnikiem ryczałtowym dokonującym dostawy produktów rolnych z hodowli zwierząt gospodarskich m.in. koni, bydła oraz drobiu, korzystającym ze zwolnienia, o którym mowa w przepisach art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie jest Pan zarejestrowany jako podatnik zwolniony w podatku od towarów i usług, ani też nie jest Pan zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług, albowiem nie ma takiego obowiązku prawnego.

Jednocześnie sam fakt prowadzenia przez Pana działalności rolniczej, która korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, na gruntach, które były przedmiotem sprzedaży nie przesądza o konieczności uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży działek z tego gruntu wydzielonych.

Wskazać bowiem należy, że status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.

W tym miejscu należy również wskazać, że na podstawie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:

Zgodnie z art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

W myśl art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Analiza powyższych przepisów prawa wspólnotowego wskazuje, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te powinny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku prywatnego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej. W tym kontekście, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku prywatnego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż działek jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10). Z orzeczenia tego wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy 2006/112/WE Rady, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych. Zatem, kryterium decydującym o zaliczeniu transakcji sprzedaży nieruchomości przez osoby fizyczne do działalności gospodarczej jest podejmowanie aktywnych działań angażujących środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców.

Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Co istotne – jak wskazał TSUE – dla uznania, że czynność sprzedaży działek następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym nie ma znaczenia fakt, że podmiot dokonujący dostawy jest „rolnikiem ryczałtowym”. Według TSUE sprzedaż działek przekształconych z rolnych na budowlane nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli następuje w ramach zarządzania majątkiem prywatnym. Trybunał orzekł, że „osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu prawa UE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w przypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W powyższym wyroku Trybunał stwierdził również, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112, zmienionej Dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Wskazane orzeczenie Trybunału odnosiło się do rolnika, który korzystał ze zwolnienia od podatku VAT – zatem sytuacji, która występuje w analizowanej sprawie.

W tym miejscu podkreślić należy również, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania towaru (np. nieruchomości) dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika tego podatku. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym również nieruchomości, jest ustalenie m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby osobiste, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Zatem należy jeszcze raz powtórzyć, że w kwestii opodatkowania sprzedaży działek istotne jest, czy w danej sprawie w celu dokonania ich sprzedaży podjął Pan aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, co skutkuje koniecznością uznania Pana za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Przejawem takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Ze wskazanych regulacji wynika, że w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem dostawa towarów (w tym gruntów) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

W rozpatrywanej sprawie Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy zbycie przez Pana nieruchomości wykorzystywanych dla potrzeb produkcji rolnej, opisywanych w stanie faktycznym, stanowiło transakcje opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

W celu wyjaśnienia Pana wątpliwości należy ustalić, czy w odniesieniu do opisanej sprzedaży przedmiotowych działek, działał Pan w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich realizowana była transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

W przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując sprzedaży działek – będących przedmiotem zapytania – wystąpił Pan w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, polegającą na handlu nieruchomościami. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie, sprzedaż przedmiotowych działek należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Jak wynika bowiem z opisu sprawy, nie jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, i również nim nie był na moment sprzedaży ww. działek. Jest Pan rolnikiem ryczałtowym, prowadzącym gospodarstwo rolne. Wszystkie zbywane przez Pana nieruchomości były łąkami, z których kosił Pan trawę, stanowiącą pokarm dla zwierząt gospodarskich. Wszystkie działki, które były przedmiotem sprzedaży, wykorzystywane były do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jak już wcześniej wskazano były to pastwiska (łąki), z których zbierane było siano (pasza) stanowiące pokarm dla zwierząt. Działki wydzielone z działki nr 2 (tj. działki nr 2/1, 2/2, 2/3, 2/4, 2/5, 2/6, 2/7, 2/8, 2/9, 2/11, 2/12, 2/13, 2/14, 2/15/, 2/16, 2/18, 2/19, 2/20, 2/21, 2/22, 2/23) nabył Pan w drodze umowy darowizny od Ojca. Działki wydzielone z działki nr 3/2 (tj. działki nr 3/9, 3/10, 3/11, 3/12, 3/13, 3/15, 3/16), działkę nr 4/16, działkę nr 5 i 6/2 nabył Pan w drodze umowy sprzedaży od Agencji Nieruchomości Rolnych. Działkę nr 7 nabył Pan w drodze umowy sprzedaży od D. Działkę nr 6/5 nabył Pan w drodze umowy sprzedaży od E. Działki wydzielone z działki nr 8/1 (tj. działki nr 8/3, 8/4, 8/5, 8/6, 8/7, 8/8) Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży od F i G. Grunty te kupował Pan w celu powiększenia prowadzonego gospodarstwa rolnego. W odniesieniu do części działek, które Pan sprzedał wystąpił Pan o decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i poniósł Pan opłaty administracyjne z tym związane. Ponadto wskazał Pan, że tylko w ten sposób mógł Pan sprzedać przedmiotowe działki. Nie udzielał Pan nikomu pełnomocnictw w związku ze sprzedażą działek. Nie występował Pan o wydanie pozwoleń na budowę dla ww. nieruchomości. Przed sprzedażą nieruchomości nie utraciły charakteru rolnego. Do momentu sprzedaży były one wykorzystywane dla potrzeb gospodarstwa rolnego. Nie ponosił Pan żadnych nakładów mających na celu uatrakcyjnienie zbywanych nieruchomości. Przed sprzedażą nie ulepszał Pan przedmiotowych nieruchomości, nie grodził ich, nie zmieniał ich ukształtowania gruntu. Nie zamieszczał Pan żadnych ogłoszeń w prasie, Internecie, bądź w innych środkach masowego przekazu – jedynie poinformował o zamiarze sprzedaży sąsiadów oraz znajomych. Nie dokonywał Pan wcześniej sprzedaży innych nieruchomości i nie planuje sprzedaży nieruchomości.

W niniejszej sprawie, brak jest zatem przesłanek świadczących o takiej Pana aktywności w przedmiocie zbycia przedmiotowych działek, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Nie wystąpił bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzą, że sprzedaż działek wypełniać będzie przesłanki działalności gospodarczej. Nie podejmował Pan takich aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców. W ww. przypadku nie podejmował Pan żadnych – poza wystąpieniem do organu gminy o wydanie decyzji administracyjnej dokonującej podział części działek oraz wystąpieniem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dla części działek – czynności zmierzających do podniesienia wartości gruntu.

Zatem, w związku ze sprzedażą działek, będących przedmiotem wniosku, korzystał Pan z przysługującego Panu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, bowiem czynność ta oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. Brak tego statusu pozbawia Pana cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w zakresie sprzedaży ww. działek, a ich dostawę, cech czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednocześnie zaznaczenia wymaga, że bez wpływu na powyższe pozostaje fakt, że wykorzystywał Pan grunt obejmujący działki, będące przedmiotem wniosku, w prowadzonej działalności rolniczej. Jak bowiem wskazał Pan w opisie sprawy, nie jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jest Pan rolnikiem ryczałtowym, prowadzącym gospodarstwo rolne, a działki były wykorzystywane przez Pana do działalności rolniczej (pastwiska – łąki, z których zbierane było siano – pasza, stanowiące pokarm dla zwierząt), która to działalność jest zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Skutkiem powyższego, transakcja sprzedaży działek, będących przedmiotem wniosku, nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem w związku ze sprzedażą przedmiotowych działek nie wystąpił Pan w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że skoro w odniesieniu dla dostawy ww. działek nie działał Pan w charakterze podatnika VAT, a sprzedaż ww. działek nie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, to badanie możliwości korzystania ze zwolnienia od podatku dla ww. dostawy na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy stało się bezzasadne.

Podsumowanie

Zbycie przez Pana nieruchomości wykorzystywanych dla potrzeb produkcji rolnej, opisywanych w stanie faktycznym, nie stanowiło transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, nie był Pan zobowiązany do naliczenia podatku VAT przy transakcjach sprzedaży tych działek.

Wobec powyższego Pana stanowisko w zakresie braku uznania Pana za podatnika podatku VAT z tytułu sprzedaży działek i braku opodatkowania podatkiem VAT ww. dostawy należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).