Praca zimą - jakie obowiązki ma pracodawca?

Zorganizowanie bezpiecznych warunków do pracy w okresie zimowym to dodatkowe obowiązki o których pracodawca musi pamiętać. Zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach gdzie wykonywana jest praca czy dostęp do ciepłych posiłków i napojów to tylko niektóre z nich. Szczególną uwagę należy zwrócić na pracowników wykonujących pracę na dworze, często przy bardzo niskiej temperaturze.

Zobacz również: Niezbędnik kadrowego na 2024 r. >>>

Minimalne temperatury przy pracy

Okres zimowy trwający zgodnie z przepisami od 1 listopada do 31 marca kolejnego roku oznacza dla pracodawców konieczność zapewnienia minimum 18°C w pomieszczeniach, w których wykonywane są prace lekkie i biurowe, oraz co najmniej 14°C w pozostałych pomieszczeniach, w których odbywa się praca.

Wyjątek od tych norm stanowią sytuacje, gdy względy technologiczne nie pozwalają na osiągnięcie wskazanych temperatur. Oznacza to, że jeśli pracodawca ma technicznie możliwości zapewnienia temperatury minimalnej, to musi utrzymywać taką temperaturę. 

Do pomieszczeń, w których temperatura jest niższa, pracodawca powinien wstawić urządzenie do nagrzewania powietrza (np. dmuchawę). Musi jednak wziąć pod uwagę, że maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna przekraczać 70°C przy nawiewie na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy i 45°C – w pozostałych przypadkach.

Przepisy prawa pracy nie określają wprost minimalnej temperatury na zewnątrz, w której mogą pracować pracownicy. Możliwe jest zatem powierzanie zadań pracownikom nawet podczas silnych mrozów. Jednak pracodawcy, decydując się na zlecenie wykonywania prac w niskich temperaturach, muszą pamiętać o spełnieniu wymagań bhp koniecznych przy pracach na otwartej przestrzeni w zimowych warunkach, w tym o:

• pomieszczeniu do ogrzania się,
• pomieszczeniu do zmiany odzieży,
• schronieniu przed opadami (śniegu i/lub deszczu),
• urządzeniu do podgrzania posiłków (§ 44 ust. 1 załącznika nr 3 do rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy).

Zimowa odzież i obuwie ochronne

W przypadku gdy pracownik wykonuje pracę, choćby częściowo, na powietrzu lub w pomieszczeniu o niskiej temperaturze konieczne jest zapewnienie mu ubrania ochronnego dostosowanego do warunków atmosferycznych.

Pracodawca musi wziąć pod uwagę, że odzież i obuwie ochronne powinny być zawsze prawidłowo dobrane, z uwzględnieniem wymiaru ciała pracownika, oraz muszą spełniać wymagania określone w Polskich Normach (art. 237⁶ § 3 Kodeksu pracy). 

Ponadto, ustalenia dotyczące odzieży muszą być skonsultowane z przedstawicielstwem pracowników, np. z przedstawicielami związku zawodowego (art. 237^11a pkt 4 Kodeksu pracy). Jeżeli w zakładzie pracy nie działają związki zawodowe, konsultacje mogą być przeprowadzane bezpośrednio z pracownikami lub z wybranymi przez pracowników przedstawicielami załogi.

Zobacz również: Od 1 listopada 2023 r. większa grupa pracowników ma prawo do posiłków i napojów profilaktycznych >>>

Posiłki profilaktyczne i ciepłe napoje

Pracodawca ma obowiązek zapewnić zatrudnionym na otwartej przestrzeni nieodpłatny posiłek i napoje, jeżeli wykonywana przez nich praca powoduje w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal u mężczyzn i powyżej 1000 kcal u kobiet.

Posiłki powinny zostać wydane pracownikom w czasie regulaminowych przerw w pracy, najpóźniej po 3–4 godzinach pracy.

W przypadku prac na otwartej przestrzeni przy temperaturze poniżej 10°C (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów) niezbędne jest również zapewnienie pracownikom ciepłych napojów. Przepisy nie określają konkretnie, w jakiej ilości należy wydawać napoje – mają być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.

Pracodawca nie może zwolnić się od wykonania obowiązku zapewnienia posiłku profilaktycznego i gorących napojów poprzez przyznanie pracownikom ekwiwalentu pieniężnego za posiłki i napoje. Pracownicy także nie mogą sami zrezygnować z przysługujących im posiłków i napojów.