Wyrok SN z dnia 1 lutego 2023 r., sygn. III PSKP 85/21

Aby uznać podmiotowość pracodawcy, jednostka organizacyjna powinna spełniać trzy kumulatywne warunki: posiadać wystarczającą samodzielność organizacyjną i majątkową, zatrudniać pracowników we własnym imieniu oraz być wyodrębniona w sposób sformalizowany.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Leszek Bielecki (przewodniczący, sprawozdawca) ‎

SSN Robert Stefanicki ‎

SSN Renata Żywicka

w sprawie z powództwa A. Z. ‎przeciwko C. Sp. z o.o. w W. ‎w przedmiocie zniesienia postepowania i odrzucenia pozwu przeciwko pozwanej C. w W., ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 1 lutego 2023 r., ‎skarg kasacyjnych pozwanych od postanowienia Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu ‎z dnia 17 lutego 2020 r., sygn. akt V Pz 30/19,

oddala skargi kasacyjne.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Opolu postanowieniem z 15 października 2019 r., IV P 1562/13, zniósł postępowanie w odniesieniu do pozwanej C. w W. i odrzucił pozew A. Z. wniesiony przeciwko C. w W. o przywrócenie do pracy.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniosła strona pozwana, zarzucając naruszenie art. 460 § 1 oraz art. 233 § 1 k.p.c., jak również art. 3 k.p. Wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Opolu postanowieniem z 17 lutego 2020 r., V Pz 30/19, oddalił zażalenie pozwanej. Po szczegółowym przedstawieniu poglądów Sądu Najwyższego i doktryny, Sąd ten uznał, że stanowisko Sądu pierwszej instancji jest trafne. Wskazał, że C. został wyodrębniony organizacyjnie tylko formalnie - na podstawie regulaminu organizacyjnego pracodawców działających w ramach „C.” spółka z o.o. z dnia 27 listopada 2008 r. oraz w ujęciu podmiotowym ma uprawnienie do zatrudnienia pracowników we własnym imieniu (procedura rekrutacji pracowników C.). Podmiot ten nie został jednak wyposażony w żadne środki majątkowe, które w ocenie Sądu Okręgowego przesądzają o braku możliwości nadania mu przymiotu pracodawcy w rozumieniu art. 3 k.p. Podniósł też, że C. nie wypłacała wynagrodzeń za pracę, nie była płatnikiem składek na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wypłata wynagrodzenia za pracę jest zaś obowiązkiem pracodawcy. Z art. 86 § 1 k.p. wynika, że tylko pracodawca jest dłużnikiem pracownika, a więc wynagrodzenie za pracę nie powinno pochodzić od podmiotu, który nie jest pracodawcą. Ponadto, należności na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pracownika również odprowadza tylko pracodawca - zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1009 ze zm.) jest on płatnikiem składek. Użyty w tym przepisie termin „pracodawca” należy pojmować w znaczeniu, jakie nadaje mu art. 3 k.p. C. nie posiada numerów identyfikacyjnych NIP i REGON, co jest niezbędne w świetle powołanych wyżej przepisów do identyfikacji podmiotu jako płatnika składek na ubezpieczenia społeczne. Płatnikiem składek była osoba prawna – „C.” spółka z o.o. Wymóg wyodrębnienia finansowego stawiany jednostce będącej pracodawcą służy zapewnieniu możliwość realizacji przez jednostkę organizacyjną zadań pracodawcy, tak w stosunku do pracownika (m.in. wypłata wynagrodzenia), jak i organów publicznych (m.in. realizacja obowiązków płatnika składek). Wyrok zasądzający należność na rzecz pracownika powinien dotyczyć pracodawcy mającego zdolność egzekucyjną, którą niewątpliwie C. nie posiada. Trudno przy tym założyć, aby w sytuacji egzekucji świadczeń pracowniczych, pracownik będzie zwracał się do podmiotu, który nie jest jego pracodawcą.