Wyrok SN z dnia 9 września 2022 r., sygn. II CSKP 264/22

1. Dla stwierdzenia, że adresat oświadczenia woli wywołał błąd w rozumieniu art. 84 § 1 k.c., nie jest konieczne, by zachowanie adresata było wyłączną przyczyną (w aspekcie zależności typu sine qua non) powstania błędu, a wystarczy, iż jest współprzyczyną. Stopień wymaganego współprzyczynienia nie jest precyzowany, jednakże z pewnością musi być ono wystarczająco poważne, trudno bowiem uznać – byłoby to sprzeczne z widocznym na gruncie art. 84 k.c. dążeniem do starannego wyważenia interesów obu stron – za zasadne obciążenie adresata negatywnymi konsekwencjami błędu oświadczającego w sytuacji, w której to błądzący głównie przyczynił się powstania tego błędu. 

2. Sformułowanie „wykrycie błędu", o którym mowa w art. 88 § 2 k.c., należy rozumieć jako definitywne powzięcie wiadomości o błędzie, a nie tylko możliwość uzyskania takiej wiedzy.

3. Przez wykrycie błędu w rozumieniu art. 88 § 2 k.c. należy rozumieć uzyskanie przez błądzącego pozytywnej wiedzy co do rzeczywistego stanu rzeczy w zakresie okoliczności decydujących o wadzie oświadczenia woli, dotyczących treści czynności prawnej, i nie jest w tej mierze wystarczająca możliwość dowiedzenia się o miarodajnych okolicznościach, ewentualnie powzięcie podejrzeń o fałszywości uprzedniego przeświadczenia 

Sąd Najwyższy w składzie: 

SSN Władysław Pawlak (przewodniczący) 

‎SSN Paweł Grzegorczyk ‎

SSN Roman Trzaskowski (sprawozdawca) 

w sprawie z powództwa J. W. ‎przeciwko A. T. ‎o unieważnienie aktu notarialnego, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 września 2022 r., ‎skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku ‎z dnia 14 grudnia 2018 r., sygn. akt V ACa 665/17, 

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego. 

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2018 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelację powoda J. W. od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 9 maja 2017 r., oddalającego jego powództwo przeciwko A. T. o stwierdzenie nieważności (z powodu błędu) zawartej przez strony w dniu 19 grudnia 2008 r. umowy sprzedaży nieruchomości gruntowej (dalej - „Nieruchomość”) stanowiącej działkę nr […] („Działka”) położonej w O., powiat […], dla której Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą o nr […].