Naruszenie zasady trzeźwości w przypadku pracy wykonywanej na odległość - postępowanie pracodawcy

Wykonywanie pracy poza zakładem - w ramach telepracy czy w pracy zdalnej może sprzyjać rozluźnieniu pracowniczego obowiązku pozostawania w gotowości do realizacji umówionego zakresu czynności. Wprawdzie ustawa o wychowaniu w trzeźwości odnosi się w domyśle do obowiązku zachowania trzeźwości w miejscu pracy, jakim jest zakład pracy, jednak ponad wszelką wątpliwość wykonujący pracę na odległość są zobowiązani do respektowania zasady trzeźwości na takim samym poziomie jak pracownicy wykonujący swoje obowiązki w zakładzie.

Nabranie uzasadnionych podejrzeń co do tego, że pracownik wykonujący pracę na odległość znajduje się pod wpływem alkoholu, nie powinno wiązać się z zaniechaniem podjęcia jakichkolwiek działań. Uwzględniając możliwe scenariusze oraz fakt, że przykładowo bełkotliwa mowa może być zarówno efektem naruszenia zasady trzeźwości, jak i nagłych problemów neurologicznych, to nie powinno się oczekiwać od pracownika pracującego na odległość natychmiastowego stawienia się w zakładzie pracy.

Ponieważ trudno mówić o weryfikacji zasady trzeźwości w trybie zdalnym, uwzględniając możliwe niezawinione sytuacje zdrowotne, rekomendowanym postępowaniem w przypadku nietypowych sytuacji jest wizyta pracodawcy lub jego upoważnionego przedstawiciela w miejscu wykonywania pracy na odległość, niezależnie od tego, czy miejscem tym jest na przykład wynajęte przez pracodawcę pomieszczenie biurowe czy dom albo mieszkanie pracownika.

W przypadku telepracy pracodawca może powołać się na ogólne kodeksowe uprawnienia kontrolne w zakresie wykonywania pracy. W braku szczegółowych wskazań wydaje się, że powyższa przesłanka może być również stosowana w przypadku pracy zdalnej.

W razie uzasadnionego podejrzenia naruszenia zasady trzeźwości - w ramach czego nie wyklucza się wspomnianej niedyspozycji zdrowotnej - można przyjąć, iż domowa wizyta pracodawcy lub jego przedstawiciela będzie niezależna od ewentualnej zgody zatrudnianego. Pracodawca działa bowiem w granicach obowiązku prawnego, jakim jest konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracownika, w tym obowiązku dbałości o jego zdrowie i życie.

Domowa wizyta pracodawcy lub jego przedstawiciela przy założeniu, że pracownik wpuści ich do mieszkania lub domu, powinna ograniczyć się do miejsca, w którym zorganizowane jest stanowisko pracy. Butelka alkoholu znajdująca się w obrębie takiego stanowiska może wzbudzić uzasadnione wątpliwości co do naruszenia zasady trzeźwości. Trudno jednak przyjąć, że domowa wizyta pracodawcy lub osoby upoważnionej może wiązać się z przeszukaniem mieszkania w celu sprawdzenia czy pracownik posiada w domu alkohol.

Uzasadnione podejrzenie, że pracownik wykonujący pracę poza siedzibą pracodawcy znajduje się pod wpływem alkoholu, zobowiązują pracodawcę lub osobę upoważnioną do niedopuszczenia do kontynuowania pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości.

Zobacz także:

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2000 r. sygn. I PKN 586/99>>>

Czy alkoholika można zwolnić dyscyplinarnie za stawienie się w pracy w stanie nietrzeźwości>>>

Wyrok SN z dnia 10 października 2000 r. sygn. I PKN 76/00>>>

Warto zwrócić uwagę, że obowiązujące przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości nie dają podstaw do samodzielnej weryfikacji przez pracodawcę lub osobę upoważnioną faktu naruszenia trzeźwości przez pracownika niezależnie od miejsca wykonywania obowiązków pracowniczych. Żądanie kierownika zakładu pracy lub osoby upoważnionej w zakresie weryfikacji stanu trzeźwości pracownika jest niezależne od tego, czy praca wykonywana jest na terenie zakładu czy poza nim. Przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości nie wskazują tym samym na możliwość weryfikacji stanu trzeźwości wyłącznie pracowników wykonujących pracę w siedzibie pracodawcy lub innej jego jednostce organizacyjnej, takiej jak oddział czy filia.

WAŻNE

Zarówno pracodawca, jak i pracownik pracujący na odległość mają możliwość żądania przeprowadzenia weryfikacji stanu trzeźwości - niezależnie od miejsca wykonywania obowiązków pracowniczych. Badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego.

Obecnie procedowany jest projekt zmian w Kodeksie pracy mający umożliwić pracodawcom badanie trzeźwości pracowników oraz badanie ich na obecność środków odurzających działających podobnie do alkoholu. Zmiany w zakresie badania trzeźwości pracowników przewidują możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości zatrudnionych przez pracodawcę, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób, czy też ochrony mienia. Pracodawca będzie ustalał grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy lub w obwieszczeniu. Będzie musiał poinformować pracowników o wprowadzeniu kontroli nie później niż dwa tygodnie przed jej rozpoczęciem oraz określić w dokumentach wewnątrzzakładowych metodę, sposób, częstotliwość i czas przeprowadzania kontroli.

Zobacz projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw >>>

Obejrzyj wideo Nowe prawo pracy 2022 - przygotuj się do zmian>>>

Przeczytaj cały artykuł Naruszenie zasady trzeźwości w przypadku pracy wykonywanej na odległość>>>

Sebastian Kryczka

ekspert z zakresu prawa pracy, prawnik, były pracownik Państwowej Inspekcji Pracy; od kilkunastu lat specjalizuje się w problematyce prawa pracy oraz zagadnieniach kontroli

i nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy;

autor wielu komentarzy, artykułów i porad z zakresu prawa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz ochrony danych osobowych