Wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2021 r., sygn. V CSKP 59/21

1. W przypadku sprzeczności treści lub celu czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego nie jest dopuszczalne stosowanie konwersji, wywodzonej z art. 58 § 1 in fine w zw. z art. 58 § 2 k.c.

2. Gdyby umowa kredytu, jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, wyczerpywała hipotezę art. 58 § 2 k.c., co oznaczałoby, że jej treści lub celu nie można pogodzić z regułami postępowania przyjętymi w stosunkach społecznych, to nie powstawałaby możliwość zastosowania art. 86 k.c.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Grela (przewodniczący)

‎SSN Beata Janiszewska (sprawozdawca)

SSN Joanna Misztal-Konecka

w sprawie z powództwa Prokuratora Okręgowego w G. przeciwko J. R., R.R., A. R. i (…) Bank S.A. w W. Oddział w O. o ustalenie, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 kwietnia 2021 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 8 marca 2017 r., sygn. akt V ACa (…),

uchyla zaskarżony wyrok w punktach 2 i 3 i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w (…) do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Prokurator Okręgowy w G. w pozwie skierowanym przeciwko: B. sp. z o. o. z siedzibą w K. (dalej: B. sp. z o.o.), (...) Bank S.A. w W. (dalej także: Bank (...) S.A. lub Bank) oraz H. R. i J. R. wniósł o ustalenie:

1.w stosunku do B. sp. z o.o. oraz H. i J. R., że nieważna jest dokonana między nimi umowa sprzedaży bliżej określonej nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym,

2.w stosunku do H. i J. R. oraz Banku (...) S.A., że nieważna jest dokonana przez nich czynność prawna w postaci ustanowienia na rzecz Banku hipoteki zwykłej w kwocie 489 740 zł oraz hipoteki kaucyjnej do sumy najwyższej 244 870,00 zł na ww. nieruchomości nabytej przez małżeństwo R. od B. sp. z o.o.

Sąd Okręgowy w G. uwzględnił powództwo w całości, wskazując przesłankowo, że nieważnością dotknięta była także umowa kredytu zawarta przez małżonków R. z Bankiem (...) S.A., jako czynność prawna dokonana w celu przestępczym, czyli w celu wyłudzenia kredytu bankowego. Na skutek apelacji Banku Sąd Apelacyjny w (...) zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo o ustalenie nieważności czynności prawnej dokonanej przez H. R. i J. R. w postaci ustanowienia ww. hipoteki zwykłej oraz hipoteki kaucyjnej na opisanej wyżej zabudowanej nieruchomości gruntowej.