nowe prawo
Są wątpliwości, kto musi wdrożyć procedurę zgłoszeń zewnętrznych
Pewne jest, że muszą zrobić to wszystkie jednostki samorządu terytorialnego oraz naczelne i terenowe organy administracji rządowej. Nie zawsze jest jednak jasne, kto kryje się pod określeniem „inne organy państwowe i podmioty wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej”
W ostatnim czasie w mediach głośno jest o konieczności wdrożenia ochrony sygnalistów m.in. w organach samorządu i administracji. Jednak zazwyczaj mowa jest o zgłoszeniach wewnętrznych – czyli dokonywanych wewnątrz podmiotu prawnego, w którym doszło do naruszenia. [ramka 1] Natomiast w uśpieniu pozostaje temat zgłoszeń zewnętrznych. Tymczasem czas na wdrożenie wynikających z ustawy z 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz.U. z 2024 r. poz. 928; dalej: u.o.s.) obowiązków dotyczących zgłoszeń zewnętrznych upłynie już 25 grudnia 2024 r. Do tego terminu organy publiczne muszą się uporać z wszystkimi kwestiami prawnymi oraz dopełnić wszystkich obowiązków wynikających z ustawy. W myśl bowiem art. 30 ust. 2 u.o.s. to właśnie organy publiczne będą zobowiązane do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych (oprócz rzecznika praw obywatelskich). Jednak w praktyce z uwagi na wprowadzoną przez ustawodawcę definicję organu publicznego i użycie w niej nieprecyzyjnego sformułowania (o czym dalej) wiele podmiotów może mieć problem z określeniem, czy również do nich odnosi się obowiązek wdrożenia kanału komunikacji w ramach zgłoszeń zewnętrznych.
Ramka 1
Zgłoszenie zewnętrzne to jedna ze ścieżek, w ramach której sygnalista będzie mógł zgłosić informacje o naruszeniu prawa (oprócz zgłoszenia wewnętrznego oraz ujawnienia publicznego).
► Zgłoszenie wewnętrzne to zgodnie z art. 2 pkt 16 u.o.s. ustne lub pisemne przekazanie podmiotowi prawnemu, czyli podmiotowi prywatnemu (np. przedsiębiorcy, na którego rzecz pracę świadczy co najmniej 50 osób) lub podmiotowi publicznemu (np. do urzędu miasta, szkoły), informacji o naruszeniu prawa. Przy czym dotyczy naruszenia dokonanego wewnątrz podmiotu prawnego.