Traktat o sprzedawaniu fasoli

Rozszczelnienie kanonów kulturowych Zachodu jest w interesie Polski. Na razie naszych twórców i intelektualistów w zasadzie w nim nie ma

Kancelaria Prezydenta RP informuje, że podczas wizyty Andrzeja Dudy w Chinach podpisano porozumienia „w sprawie promowania dwustronnej współpracy w handlu oraz w sprawie promowania dwukierunkowej współpracy inwestycyjnej, a także w sprawie wymagań w zakresie inspekcji i kwarantanny fasoli eksportowanej z Polski do Chin i w sprawie opracowania słownika chińsko-polskiego i polsko -chińskiego”. Zestawienie inwestycji, słownika i fasoli może budzić rozbawienie, lecz moim zdaniem jest tu wyrażona ogólniejsza myśl. Mianowicie, że gospodarkę i kulturę należy rozpatrywać na równych prawach, o ile spojrzeć na nie z właściwej w przypadku stosunków międzynarodowych perspektywy – interesu państwa.

Dzieła kultury o uniwersalnym, ogólnoludzkim znaczeniu – literatura piękna i naukowa, sztuka, a nawet sam język – są względnie trwałymi wytworami ludzkiej aktywności i kształtują naszą dziedzinę działania. A to znaczy, że współtworzą również instytucje, strefy wpływów, podział pracy i władzy w światowej produkcji i handlu itp. Niezrozumienie tego faktu prowadzi do takich sytuacji jak wznowiony ostatnio konflikt o wystawę w Muzeum Drugiej Wojny Światowej, w którym obie strony niesłusznie przeciwstawiają uniwersalność opowiadanej historii realizacji polskiego interesu. Tu nie ma konfliktu.

Niebanalne pytania

W związku z tym, że ku rozpaczy broniących swego eksperckiego mono polu akademików analizy geopolityczne trafiły w ostatnich latach pod strzechy, z zawstydzeniem zacznę od banałów. Miejmy to za sobą.

Po pierwsze, „jednobiegunowa” hegemonia USA jest skończona, w związku z czym – po drugie – mamy kilku aktywnych graczy dążących do przebudowania światowej architektury władzy i potęgi, a więc tego, kto ustanawia zasady gospodarczego i społecznego życia, kto co produkuje i kto spija śmietankę nazywaną w naukach ekonomicznych wartością dodaną. Po trzecie, choć z naszej perspektywy pierwszy plan okupuje agresywna polityka Rosji, wydaje się, że poza wschodem Europy panuje konsensus, że to rywalizacja USA i Chin jest najważniejszą sceną w tym światowym teatrze.